Η Ι’ συνεδρίαση της Κοινής Ρωσο-Ιρανικής Επιτροπής Διαλόγου «Ορθόδοξος Χριστιανισμός – Ισλάμ» με θέμα «Ο διαθρησκειακός διάλογος και η συνεργασία ως εργαλεία σταθερής και δίκαιης ειρήνης» πραγματοποιήθηκε στις 26–27 Σεπτεμβρίου 2016 στη Μόσχα. Συμπρόεδροι της συνεδριάσεως διατέλεσαν ο Μητροπολίτης Καζάν και Ταταρστάν Θεοφάνης και Δρ. Αμπουζάρ Αιμπραζίμ Τοκραμάν, Πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού και Ισλαμικών Σχέσεων.

Οι σύνεδροι οι οποίοι εκπροσωπούν δύο Αβρααμικές θρησκείες, εκείνη του Ορθοδόξου Χριστιανισμού και εκείνη του Ισλάμ, παρουσίασαν τις ομιλίες τους με βάση την Βίβλο και το Κοράνιο αντίστοιχα. Αντικατοπτρίζουν την Ορθόδοξη χριστιανική και την ισλαμική προσέγγιση της σταθερής και δίκαιης ειρήνης και πραγματεύονται τις θεωρητικές και τις πρακτικές πτυχές του διαθρησκειακού διαλόγου στη Ρωσία και το Ιράν, τα θέματα προστασίας των θρησκευτικών μειονοτήτων στα πλαίσια του διαθρησκειακού διαλόγου, καθώς και τη θέση και το ρόλο της πολιτιστικής ανταλλαγής στην πρόληψη του εξτρεμισμού.

Κατά τη διάρκεια της συναντήσεως τα μέρη διαπίστωσαν τον περισσότερα επίκαιρο χαρακτήρα του διαθρησκειακού διαλόγου, ο οποίος αποτελεί γέφυρα μεταξύ πιστών των διαφόρων θρησκειών. Αφού συζήτησαν την οικοδόμηση του διαλόγου στη Ρωσία και το Ιράν, τα μέρη τόνισαν το υψηλό επίπεδο διαθρησκειακών σχέσεων και τη σπουδαιότητα ανταλλαγής πείρας.

Τα μέρη δέχθηκαν ότι σπουδαία βάση της συνεργασίας Ορθοδόξων χριστιανών και μουσουλμάνων είναι η κοινότητα των ηθικών αξιών στις θρησκείες αυτές.  Οι μετέχοντες υπογράμμισαν ότι ο βασικός σκοπός του διαθρησκειακού διαλόγου είναι η αναζήτηση μιας δίκαιης ειρήνης.

Οι μετέχοντες σημείωσαν την απειλή εξτρεμισμού με θρησκευτικό κάλυμμα, ο οποίος αποβλέπει στην διάλυση διαχρονικών σχέσεων μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Τα μέρη τόνισαν ότι ο εξτρεμισμός κάθε μορφής αποκλείεται να ταυτίζεται με θρησκεία, διότι η θρησκεία καθεαυτή  διακρίνεται για αγάπη προς τον πλησίον, για σεβασμό των απόψεων των άλλων και για ειρήνευση. Συζητήθηκε η χρήση των θρησκευτικών συνθημάτων για να αποδοθεί η νομιμότητα στι άδικες και επιθετικές πράξεις. Τα μέρη κάλεσαν στη διαφύλαξη της ειρήνης και της αρμονίας μεταξύ των θρησκειών.

Ακόμη διατυπώθηκε ο προβληματισμός για τις αυξανόμενες διαστάσεις της εξωθήσεως των χριστιανών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Επίσης συζητήθηκαν εκδηλώσεις της ισλαμοφοβίας στη Δύση, οι οποίες στοχεύουν στον περιορισμό της εκφράσεως των θρησκευτικών πιστεύω των ανθρώπων. Ιδιαίτερη προσοχή εστιάσθηκε στα θρησκευτικά μνημεία και ιερά: οι μετέχοντες εξέφρασαν τη λύπη τους για την καταστροφή και τη βεβήλωση των χριστιανικών και των ισλαμικών ιερών και οσίων στη Μέση Ανατολή και ιδίως στη Συρία και το Ιράκ. Αφού κατεδίκασαν απερίφραστα την ενέργεια των ακραίων και των τρομοκρατών τα μέρη κάλεσαν τις χριστιανικές και τις μουσουλμανικές κοινότητες να παρέχουν από κοινού υποστήριξη στους υπό δίωξη από των εξτρεμιστών θρησκευτικές μειονότητες. Τα μέλη των αντιπροσωπειών τόνισαν ιδιαίτερα ότι η προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων αποτελεί σπουδαία συμβολή στην προώθηση του διαθρησκειακού διαλόγου.

Τα μέρη σημείωσαν τον σπουδαίο ρόλο της ακαδημαϊκής και της πολιτιστικής ανταλλαγής για διάλογο. Η ανατροφή των μελλοντικών θρησκευτικών ηγετών και πιστών στο πνεύμα ανεξιθρησκίας, της προθυμίας του διαλόγου και του αμοιβαίου σεβασμού πρέπει να γίνεται από τώρα προκειμένου στο μέλλον οι χριστιανοί και οι μουσουλμάνοι να διαφυλάττουν επιμελώς την πείρα της ειρηνικής συνυπάρξεως καλής γειτονιάς. Τα μέλη των αντιπροσωπειών συμφώνησαν την εντατικοποίηση των ακαδημαϊκών ανταλλαγών μεταξύ των θεολογικών σχολών της Ρωσίας και του Ιράν. Σημειώθηκε ότι το έργο της Κοινής Ρωσο-Ιρανικής Επιτροπής Διαλόγου μεταξύ του Ορθοδόξου χριστιανισμού και του Ισλάμ αποτελεί πλέον αντικείμενο επιστημονικής μελέτης στα ανώτατα θεολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και των δύο χωρών.

Τα μέλη των συμβουλεύσεων καταδίκασαν την επιβολή των κοσμικών κανόνων και προτύπων συμπεριφοράς, τους οποίους είναι αδύνατο να τους δεχθούν οι οπαδοί της παραδοσιακής ηθικής. Τα μέλη των αντιπροσωπειών υπογράμμισαν ότι κάθε προσπάθεια οικοδομήσεως μιας ειρηνικής και δίκαιης κοινότητας χωρίς θρησκεία είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Τα σημερινά κρισιακά φαινόμενα στη Δύση οφείλονται ακριβώς στην μυωπική επιδίωξη των πολιτικών παραγόντων να εκκοσμικεύσουν την κοινωνία. Μία τέτοια στάση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από οπαδούς των παραδοσιακών θρησκειών και αναποφεύκτως οδηγεί στην ένταση και τις συγκρούσεις.

Τα μέρη εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη συνέχιση του διαλόγου μεταξύ της Ρωσικής Εκκλησίας και της μουσουλμανικής κοινότητας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Έκριναν σπουδαία τα επιτεύγματα της Επιτροπής της τελευταίας εικοσιετίας καθώς και την προσφορά της στην εδραίωση φιλίας μετξαύ των λαών της Ρωσίας και του Ιράν. Οι μέτοχοι εξήραν τον κορυφαίο ρόλο του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κυρίλλου και του Μοχάμμαντ αλί Τασχίρι στη συγκρότηση της Κοινής Επιτροπής προ εικοσαετίας. Το επίκαιρον του διαλόγου επιβεβαιώνεται από το ευρύ φάσμα των υπό συζήτηση θεμάτων και το αμείωτο αμοιβαίο ενδιαφέρον των μερών.

Η ΙΑ’ συνεδρίαση της Κοινής Επιτροπής προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί το 2018 στην Τεχεράνη.