Στις 21 Νοεμβρίου 2019 στον αερολιμένα «Sheremetievo» μετά την αναχώρηση του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεοφίλου Γ’, ο οποίος ολοκλήρωσε την επίσκεψή του στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας απάντησε στις ερωτήσεις των ΜΜΕ.

Ερώτηση: Σεβασμιώτατε, πως βλέπετε τα αποτελέσματα της γενομένης επισκέψεως του Πατριάρχη Ιεροσολύμων;

Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας εξαίρει το ίδιο το γεγονός της επισκέψεως του Πατριάρχη Ιεροσολύμων και τα αποτελέσματα της επισκέψεως αυτής. Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Θεόφιλος είχε τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο, να συζητήσει επίκαιρα θέματα των διμερών σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών μας καθώς και τη διορθόδοξη ημερήσια διάταξη.

Επίσης πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των δύο Πατριαρχών με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Β. Πούτιν και ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ιεροσολύμων εξήρε τα αποτελέσματα της συναντήσεως. Μίλησε διεξοδικά για την αποκλειστικά θετική εντύπωση που αποκόμισε από τη συνάντηση με τον Πρόεδρό μας.

Στις 21 Νοεμβρίου ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Θεόφιλος παρέλαβε το βραβείο του Διεθνούς Ιδρύματος Ενότητας των Ορθοδόξων λαών, του οποίου αξιώθηκε για την εξαιρετική προσφορά στη διαφύλαξη της διορθοδόξου ενότητας και συνεργασίας.

Τέλος, μεγάλη σημασία έχει το γεγονός ότι ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Θεόφιλος και ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος, συμπαραστατούμενοι από πλήθος Ιεραρχών της Ρωσικής Εκκλησίας συλλειτούργησαν την ημέρα μνήμης του Αρχιστρατήγου Μιχαήλ και των λοιπών Ασωμάτων Δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας συμφώνως προς το τυπικό της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εκφωνήθηκαν ειδικές συναπτές υπέρ ενότητας όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Φρονώ ότι η επίσκεψη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων θα αποτελέσει σημαντικό σταθμό στην ιστορία των αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ των δύο μας Εκκλησιών.

Ερώτηση: Πώς βλέπετε την πρωτοβουλία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων σχετικά με τη διεξαγωγή στην Ιορδανία, υπό την αιγίδα του βασιλιά Αμπντάλα Β΄, της συναντήσεως των αρχηγών των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών προς συζήτηση της δημιουργηθείσης κρίσεως στην παγκόσμια Ορθοδοξία;

Μητροπολίτης Ιλαρίωνας: Πολύ θετικά βλέπουμε την ὡς άνω πρωτοβουλία. Ήμασταν πάντα έτοιμοι για διάλογο και τα λέγαμε επανειλημμένως στον Κωνσταντινουπόλεως.

Το διάλογο όμως δεν τον ήθελε ο ίδιος ο Κωνσταντινουπόλεως. Επισκεπτόμενος αυτόν τον Αύγουστο 2018 ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλος πρότεινε να συζητηθεί το ουκρανικό στο διμερές και στο διορθόδοξο επίπεδο. Εντούτοις όλες οι προτάσεις απορρίφθηκαν διότι ο Κωνσταντινουπόλεως είχε ήδη λάβει την απόφαση να «εκχωρήσει το αυτοκέφαλο στην Ουκρανία», όπως  τα διατύπωσε, κάτι το οποίο στην πραγματικότητα μετεξελίχθηκε στην έκδοση του «τόμου αυτοκεφαλίας» στους ουκρανούς σχισματικούς. Σήμερα διαπιστώνουμε τις θλιβερές συνέπειες αυτής της πράξεως.

Χαιρόμεθα που την πρωτοβουλία της διορθοδόξου συναντήσεως την ανέλαβε ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ιεροσολύμων. Στα λειτουργικά κείμενα αναφέρεται αυτή ως Μήτηρ πασών των Εκκλησιών. Έτσι, το στιχηρό Αναστάσιμο της Οκτωήχου Ἦχος πλ. δ΄, ένα αρχαίο κείμενο, το οποίο συντάχθηκε το αργότερο τον 8ο  αι. μ.Χ. ειδικότερα δε λέγει το εξής: «Χαῖρε Σιὼν ἁγία, μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν, Θεοῦ κατοικητήριον· σὺ γὰρ ἐδέξω πρώτη ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, διὰ τῆς Ἀναστάσεως».

Η Εκκλησία Ιεροσολύμων έχει ιστορικά πρωτεία στην οικογένεια των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών διότι στην Ιερουσαλήμ έπαθε και πέθανε επί του Σταυρού ο Κύριος Ιησούς Χριστός, στην Ιερουσαλήμ και ανέστη και ήταν η αποστολική κοινότητα Ιεροσολύμων η οποία στάθηκε μάρτυς της Αναστάσεως του Χριστού. Αυτό το ιστορικό πρωτείο ουδείς και ουδέποτε πρόκειται να το αφαιρέσει από την Εκκλησία Ιεροσολύμων. Και σήμερα στην κατάσταση της πανορθοδόξου κρίσεως ανέλαβε αυτή μια πολύ σπουδαία πρωτοβουλία. Ελπίζω ότι θα τύχει υποστήριξης των άλλων κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, ώστε το ζήτημα της θεραπείας του ουκρανικού σχίσματος θα συζητηθεί τελικά στο πανορθόδοξο επίπεδο και θα αντιμετωπισθεί πανορθοδόξως.