Στη συνάντηση Αρχηγών και Αντιπροσώπων των Εκκλησιών της Ανατολής για την κατάσταση των χριστιανών στη Μέση Ανατολή συμμετείχε στις 7 Ιουλίου 2018 στο Μπάρι Ιταλίας ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας.

Επίσης μετείχαν ο Πάπας Ρώμης Φραγκίσκος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρος Β, ο Πατριάρχης της Κοπτικής Εκκλησίας Θεόδωρος ‘Β’, ο Πατριάρχης της Συροϊακωβιτικής Εκκλησίας Ιγνάτιος Εφραίμ Β, ο Καθολικός Κιλκίας Αράμ Α’ της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας, ο Καθολικός Πατριάρχης της Ασσυριακής Εκκλησίας της Ανατολής μαρ Γεώργιος Β’, εκπρόσωποι των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών και.

Στην είσοδο της βασιλικής του Αγίου Νικολάου ο Πάπας Ρώμης Φραγκίσκος υποδέχθηκε τους Αρχηγούς και μέλη των αντιπροσωπειών των Εκκλησιών της Ανατολής. Στη συνέχεια ο Πάπας, οι Πατριάρχες και οι εκπρόσωποι των Εκκλησιών ακολούθησαν στην κρύπτη της βασιλικής, προκειμένου να ασπασθούν τα τιμία λείψανα του Αγίου Νικολάου. Ακολούθησε η προσευχή υπέρ της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, η οποία διεξήχθη πάνω σε ειδικώς κατασκευασμένη εξέδρα στην προκυμαία του Μπάρι, με συμμετοχή χιλιάδων κατοίκων και επισκεπτών της πόλεως.

Μετά τη λήξη της τελετής οι μετέχοντες επανήλθαν στη βασιλική του Αγίου Νικολάου, όπου πραγματοποιήθηκε η συνεδρία. Της συζητήσεως προηγήθηκε η παρέμβαση του Αποστολικού Διοικητή του Λατίνικού Πατριαρχείου Ιεροσολύμων Επισκόπου Π. Πιτσαμπάλα, ο οποίος σκιαγράφησε την τραγική κατάσταση των χριστιανών στις χώρες της περιοχής της Μέσης Ανατολής μετά την εισβολή των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ. Κατά τη διάρκεια της συζητήσεως, η οποία πήρε μια ελεύθερη μορφή, οι Αρχηγοί και αντιπρόσωποι των Εκκλησιών της Ανατολής τόνισαν την απειλή στη χριστιανική παρουσία σε σειρά χωρών της Μέσης Ανατολής, όπου ακόμη και σε περίπτωση απουσίας των άμεσων διωγμών σε βάρος των χριστιανών, καταπατούνται τα δικαιώματά τους, ενώ οι κυβερνήσεις των δυτικοευρωπαϊκών κρατών είτε δεν παρατηρούν τα δεινά των χριστιανικών πληθυσμών, είτε δεν καταβάλλουν τις κατάλληλες προσπάθειες για την προστασία των.

Στην παρέμβασή του ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας σημείωσε ότι στις προτεραιότητες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας είναι και το θέμα της καταστάσεως των χριστιανών στη Μέση Ανατολή. Ο Σεβασμιώτατος ενημέρωσε για τις προσπάθειες, τις οποίες καταβάλλει ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλος σε αυτό τον τομέα. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του ΤΕΕΣ μετά την εκλογή του στο Πατριαρχικό θρόνο Μόσχας, ο Αγιώτατος επισκέφθκε τη Συρία, το Λίβανο, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, την Τουρκία, την Κύπρο, όπου είχε συναντήσεις με πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες. Το πρόβλημα της καταστάσεως των χριστιανών της Μέσης Ανατολής υπήρξε και το κεντρικό θέμα των συναντήσεως του Αγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου με τον Πάπα Φραγκίσκο στην Αβάνα, με τον Κόπτη Πατριάρχη Θεόδωρο Β’ και τον Συροϊακωβίτη Πατριάρχη Ιγνάτιο Εφραίμ Β’ στη Μόσχα. Ακόμη ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας υπογράμμισε την εκτεταμένη ανθρωπιστική βοήθεια, την οποία παρέχει η Ρωσική Εκκλησία προς τον εμπερίστατο πληθυσμό της Συρίας ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Επί παραδείγματι, τον Φεβρουάριο 2018 στη χώρα απεστάλησαν 77 τόνοι τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης. Ο Σεβασμιώτατος επεσήμανε ότι για την επάνοδο των χριστιανών στην περιοχή είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν οι σχετικές κοινωνικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένης και της αποκαταστήσεως των κατεστραμμένων και βεβηλωμένων χριστιανικών ιερών προσκυνημάτων. Κατά την παρούσα φάση, με υποστήριξη της Ρωσικής Εκκλησίας, διενεργούνται έργα αναστηλώσεως της Ιεράς Μονής στη Μααλούλα. Σε συνεργασία με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία συντάχθηκε κατάλογος ιερών σεβασμάτων στη Συρία, τα οποία θέλουν αναστήλωση. Με πρωτοβουλία του Πατριάρχη Κυρίλλου έχει αρχίσει ένα πρόγραμμα παροχής βοήθειας προς τα Συρόπουλα, θύματα των εχθροπραξιών.

Ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας επέστησε την προσοχή των παρόντων στο γεγονός, ότι παρά την έλλειψη της ευχαριστιακής κοινωνίας μεταξύ της Ορθοδόξου, της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, και των Εκκλησιών της Ανατολής, τίποτε δεν εμποδίζει τους χριστιανούς να συνεργάζονται και να υλοποιούν κοινά προγράμματα, ακόμη και με σκοπό την αντιμετώπιση της υφισταμένης καταστάσεως.

Περαίνων την παρέμβασή του ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας ευχαρίστησε τον Πάπα Φραγκίσκο για την ανάληψη πρωτοβουλίας της οργανώσεως της παρούσης συναντήσεως στο Μπάρι.

Η συνάντηση έκλεισε στην πλατεία μπροστά στη βασιλική Αγίου Νικολάου, όπου ο Πάπας Φραγκίσκος ανέγνωσε την έκκληση προς την ειρήνη στη γη της Μέσης Ανατολής. Με βαθιά ανησυχία ο Πάπα αναφέρθηκε στα Ιεροσόλυμα, μια πόλη ιερή για τους χριστιανούς, τους ιουδαίους και τους μουσουλμάνους, οι οποίοι καλούνται να συνυπάρχουν με αισθήματα αμοιβαίου σεβασμού. Ιδιαίτερο πόνο, κατά τον Πάπα, προκαλούν τα δάκρυα των παιδιών, των αθώων θυμάτων των πολέμων και της βία: «Η ελπίδα έχει παιδικό πρόσωπο… Μόνο σκουπίζοντας τα δάκρυα, ο κόσμος θα είναι στη θέση να επιστρέψει την αξιοπρέπειά του». Ως δείγμα ελπίδας και καλώντας στην ειρήνη οι μετάσχοντες της συναντήσεως άφησαν να πετάξουν ελεύθερα στον ουρανό λευκά περιστέρια.