Τελετή έναρξης του Α΄Διεθνούς Φόρουμ «Θρησκεία και κόσμος» πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2013 στη Μόσχα και ασχολήθηκε με το θέμα «Πολιτεία και θρησκείες. Τα πρότυπα συνυπάρξεως και η εμπειρία συνεργασίας στο δημόσιο χώρο». Η εκδήλωσε διεξάγεται με πρωτοβουλία του Τμήματος διαπεριφερειακής συνεργασίας, εθνικής πολιτικής και σχέσεις με θρησκευτικά σωματεία Μόσχας.

Συμμετέχουν περισσότεροι από 400 εκπρόσωποι των βασικών θρησκειών, εμπειρογνώμονες στον τομέα διομολογιακών σχέσεων από τη Ρωσία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, κρατικοί και κοινωνικοί παράγοντες, εκπρόσωποι της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας από 40 περιοχές της Ρωσίας, επιστήμονες και δημοσιογράφοι.

Την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας εκπροσωπούσαν ο Μητροπολίτης Βλοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Επίσκοπος Ορέχοβο-Ζούγιεβο Παντελεήμων, Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Φιλανθρωπίας και Κοινωνικού Έργου, ο Πρωθιερέας Βσέβολοντ Τσάπλιν, Πρόεδρος του Τμήματος Εκκλησίας και Κοινωνίας και ο Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Πληροφοριών κ. Β. Λεγκοΐντα.

Πριν την έναρξη της εκδηλώσεως ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας πραγματοποίησε συνάντηση με τον Διευθυντή του Τμήματος διαπεριφερειακής συνεργασίας, εθνικής πολιτικής και σχέσεις με θρησκευτικά σωματεία Μόσχας κ. Γ. Αρτιούχ, κατά την οποία έγινε ανταλλαγή απόψεων επί της καταστάσεως στον χώρο των διαθρησκειακών σχέσεων στη Ρωσική πρωτεύουσα.

Ο κ. Γ. Αρτιούχ κήρυξε την έναρξη εργασιών με την ανάγνωση του χαιρετιστηρίου μηνύματος του Δημάρχου Μόσχας κ. Σ. Σομπιάνιν και εν συνεχείᾳ τους παρόντες  εκ μέρους του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου προσφώνησε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας.

«Ο Αγιώτατος δεν είναι μόνο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά και επαρχιούχος επίσκοπος της Μόσχας, και γι΄αυτό έχει ιδιαίτερη ευαισθησία σε όσα συμβαίνουν στην πόλη μας και βέβαια ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη συνεργασία με εκπροσώπους διαφόρων θρησκευτικών ομάδων και παραδόσεων οι οποίες κατοικούν σε αυτή την πόλη πολλών εκατομμυρίων», τόνισε ο Ιεράρχης.

Επίσης εξέφρασε την ελπίδα ότι το εν λόγῳ φόρουμ θα είναι πρώτο στη σειρά διασκέψεων των εμπειρογνωμόνων προκειμένου να επιλυθούν τα προβλήματα επαφών και συνυπάρξεως μεταξύ των θρησκειών, να βελτιωθούν οι γνώσεις των θρησκευτικών θεμάτων και να υπάρχει συμβολή στην ειρήνη και την αρμονία μέσα στην κοινωνία.

Τους συνέδρους επίσης προσφώνησαν εκπρόσωποι της μουσουλμανικής κοινότητας, των Ευαγγελικών χριστιανών, της Εβραϊκής κοινότητας, των βουδιστών κα.

Ακολούθησε η συνεδρίαση ολομέλειας, η οποία ασχολήθηκε με «Θρησκευτικές ρίζες των αξιολογικών συστημάτων. Η θρησκευτικότητα, η εθνικότητα, η ιθαγένεια στην ταυτότητα του σύγχρονου ανθρώπου». Ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας παρουσίασε την εισήγησή με τίτλο «Ο χριστιανισμός στη σύγχρονη Ευρώπη: μια νέα πραγματικότητα.

Επίσης στη συνεδρία ολομέλειας μίλησαν το μέλος της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Θρησκευτικών Επιστημών και του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Συνδέσμου Θρησκευτικής Ελευθερίας κ. Σίλβιο Φερράρι, ο Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Πληροφοριών του Πατριαρχείου Μόσχας κ. Β. Λεγκοϊντα, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του Συμβουλίου Μουφτήδων Ρωσίας Ρουσάν Χαζράτ Αμπιάσωφ, ο Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Εκκλησίας και Κοινωνίας Πρωθιερέας Βσέβολοντ Τσάπλιν κα.

Αργότερα απαντώντας στους δημοσιογράφους ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας προέβη στην κάτωθι δήλωση: «Την τελευταία εικοσαετία πραγματοποιήθηκαν αρκετά παρόμοια φόρουμ σε διάφορες πόλεις της Ρωσίας, αλλά είναι η πρώτη φορά που η διοίκηση της Μόσχας οργανώνει ένα τέτοιο φόρουμ στη Μόσχα. Είναι μια πόλη όπου κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι, που αντιπροσωπεύουν τις πολύ διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις και ένας διάλογος περί του αξιολογικού συστήματος, επί του οποίου πρέπει να οικοδομείται η ζωή μας είναι μια επίκαιρη και σωστή πρωτοβουλία. Κάθε αυτού του είδους συνάντηση συμβάλει στη συνοχή των ανθρώπων μας και στο να αισθανόμαστε όλο και περισσότερα όχι μόνο ως κάτοικοι μιας κοινής κατοικίας, αλλά και υπεύθυνοι άμεσα για την ακεραιότητα και την ασφάλειά της».

Ερωτηθείς για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία, ο Ιεράρχης σημείωσε ότι «ευρισκόμεθα τρόπον τινά στη διασταύρωση, διότι μια οδός οδηγεί στη σωτηρία, ενώ η άλλη στην απώλεια. Σήμερα την οδό της ζωής είναι αυτή, την οποία μας προτείνουν οι συμβατικές θρησκείες, ενώ την οδό του θανάτου την προτείνει η σύγχρονη κοσμική κοινωνία. Η ηθική σχετικότητα επικρατεί στη σύγχρονη κοσμική ιδεολογία, δηλαδή η αντίληψη για την απουσία απόλυτων ηθικών αξιών, οι οποίες είναι σχετικές».

Ακόμα ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ τόνισε ότι χτυπήθηκε εκείνο το οποίο επί αιώνες ήταν κοινό κτήμα της ανθρωπότητας ανεξαρτήτως θρησκευτικής ταυτότητας του ανθρώπου ή του λαού, δηλαδή η οικογένεια ως το βασικό κύτταρο της ανθρώπινης κοινωνίας. «Σήμερα εκείνο που διαλύεται συνειδητώς είναι η οικογένεια. Πιστεύω ότι οι θρησκευτικές ομολογίες στη χώρα μας πρέπει να ενώσουν τις προσπάθειές τους για να προστατεύσουν τον λαό μας, τα παιδιά μας για να έχουμε το μέλλον».

Ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας ακόμα ενημέρωσε για το πως οι ενωμένες προσπάθειες των διαφόρων θρησκευτικών ομολογιών μπορούν να διατηρήσουν την ειρήνη σε πολυεθνικές περιοχές.

Ερωτηθείς για τις ενδεχόμενες κοινές προσπάθειες σημαντικές για την κοινωνία που μπορούν να ενώσουν τις συμβατικές θρησκείες ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας τόνισε ότι πρόκειται για το κοινό κοινωνικό έργο και «το διαπιστώσαμε κατά τις θεομηνίες που έπληξαν την χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Οι άνθρωποι εργάσθησαν από κοινού, βοηθώντας τους ανθρώπους ανεξαρτήτως θρησκείας ή Εκκλησίας. Η Ρωσική Εκκλησία  δεν παρείχε βοήθεια μόνο στους Ορθοδόξους, αλλά σε όλους τους εν ανάγκῃ».