Τη Θεολογική Ακαδημία Αγίας Πετρουπόλεως επισκέφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2011 ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, ο  οποίος έφτασε στην Αγία Πετρούπολη με ευλογία του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου και πρόσκληση του Μητροπολίτη Αγίας Πετρουπόλεως και Λάντογκας Βλαδιμήρου.

Στη συνάντηση του Μητροπολίτη Ιλαρίωνα με μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου, καθηγητές και φοιτητές της Ακαδημίας παρέστησαν επίσης ο Αρχιεπίσκοπος Τούλτσιν και Μπρατσλάβ Ιωνάθαν και ο Πρύτανης των Θεολογικών Σχολών Αγίας Πετρουπόλεως Επίσκοπος Γκάτσινας Αμβρόσιος.  Τον Σεβασμιώτατο κ. Ιλαρίωνα συνόδευαν ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΤΕΕΣ Ηγούμενος Φιλάρετος Μπουλέκωφ, ο Αντιπρύτανης του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος πρωθιερέας Βλαδίμηρς Σμάλι και ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κ. Λ. Σεβαστιάνωφ.

Ο Επίσκοπος Αμβρόσιος παρουσίασε τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα στους παρόντες, αναφερόμενος στους επιστημονικούς του τίτλους και βαθμίδες. Επίσης ενημέρωσε ότι λαμβάνοντας υπόψη τις πολλαπλές θεολογικές του μελέτες και εξαιτίας ευρέως επιστημονικού-θεολογικού του έργου το Επιστημονικό Συμβούλιο της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως αποφάσισε να αναγορεύσει τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιλαρίωνα Επίτιμο Διδάκτορα της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως honoris causa.

Ο Γραμματέας του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ακαδημίας της Αγίας Πετρουπόλεως πρωθιερέας Κύριλλος Κοπεΐκιν ανέγνωσε στους παρόντες βιογραφικό σημείωμα του Ιεράρχη. Στη συνέχεια ο Επίσκοπος Γκάτσινας Αμβρόσιος απένειμε στον Πρόεδρο του ΤΕΕΣ σταυρό και δίπλωμα του επίτιμου διδάκτορα θεολογίας της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως και επίσης προσέφερε στον κ. Ιλαρίωνα βιβλίο με αφιέρωση του Μητροπολίτη Αγίας Πετρουπόλεως και Λάντογκας Βλαδιμήρου.

Ακλούθως ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ παρουσίασε μια ομιλία, όπου πρωτίστως ευχαρίστησε το Επιστημονικό Συμβούλιο της Θεολογικής Ακαδημίας Αγίας Πετρουπόλεως για την υψηλή τιμή την αναγόρευσή του σε διδάκτορα θεολογίας.

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ έκανε αναφορά στην προσφορά των καταξιωμένων μορφών της Ρωσικής Εκκλησίας στη Θεολογική Ακαδημία όπως ο νυν Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος, ο μακαριστός Μητροπολίτης Λένινγκραντ Νικόδημος και άλλοι.

Στην ομιλία του, η οποία ασχολήθηκε με θέμα της διορθόδοξης συνεργασίας στα πλαίσια της προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας ενημέρωσε για την προσυνοδική πορεία και τα αναμενόμενα αποτελέσματα της Πανορθοδόξου Συνόδου σε περίπτωση της συγκλήσεως αυτής.

«Το θέμα της προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου περιβάλλεται ενίοτε από αποροίες και καμιά φορά άμεσους συλλογισμούς σε ορισμένους κύκλους. Κάποια ΜΜΕ του περιθωρίου κήρυξαν ολόκληρη εκστρατεία κατά της συγκλήσεως της Συνόδου. Υπάρχουν διαδυκτιακές σελίδες, όπου φιλοξενούνται παραπηροφορήσεις σε ό, τι αφορα την προσυνοδική πορεία. Αναφέρονται παραπομπές στους Αγίους Πατέρες, οι οποίοι εξέθεσαν τις απόψεις τους για  άλλους λόγους και επομένως είναι αυθαίρετα τοποθετημένες εκτός συνάφειας. Οι ίδιες μέθοδοι ακολουθούνται και στα ανώνυμα φυλλάδια, τα οποία ενίοτε διανέμονται σε ναούς μας, όπου οι προοπτικές της συγκλήσεως της Συνόδου χαρακτηρίζονται ως κάτι τρομακτικό. Καμιά φορά ακούγονται φωνές να παύσουμε ακόμα την κοινωνία μας με άλλες κατά τόπους Εκκλησίες. Τους πιστούς φοβερίζουν με το ότι η μέλλουσα να συνέλθει Σύνοδος θα είναι «του αντιχρίστου», διότι εκεί δήθεν θα ληφθούν αποφάσεις που εναντιώνονται στη διδασκαλία της Εκκλησίας, τα δόγματά της, τους κανόνες και τα θέσπια», τόνισε ο κ. Ιλαρίωνας.

Σύμφωνα με τον Ιεράρχη «αυτού του είδους συλλογισμοί δεν είναι μόνο ανεδαφικοί, αλλά μαρτυρούν την άγνοια ή την προμελετημένη διαστρέβλωση των ιστορικών γεγονότων και της εκκλησιαστικής παράδοσης από εκείνους, οι οποίοι τους εφαρμόζουν».

Ο ομιλητής διαβεβαίωσε όλους τους διστακτικούς ότι αυτή η Σύνοδος δε θα είναι η Όγδοη Οικουμενική, ούτε θα ακυρώσει ή αναθεωρήσει τις αποφάσεις των Επτά Οικουμενικών Συνόδων: «Αυτή η Σύνοδος δε θα ακυρώσει νηστείες, δε θα εισάγει έγγαμη Ιεραρχία, ούτε επιτρέψει τη διγαμία κληρικών, ούτε αναγνωρίσει την εξουσία του Πάπα Ρώμης επί της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ούτε θα υπογράψει καμία ουνία με τους Καθολικούς, με δύο λόγια, δε θα προβεί σε τίποτε εκείνο, το οποίο φοβούνται σήμερα οι ορισμένοι «προστάτες της Ορθοδοξίας», οι οποίοι επιδεικνύουν ζήλον ου κατ‘ επίγνωσιν. Σε περίπτωση εάν μέσα στη Σύνοδο, Θεός φυλάξει, θα συμβεί κάτι, το οποίο θα αντιβαίνει στο πνεύμα ή στο γράμμα των Επτά Οικουμενικών Συνόδων, στη μακραίωνη παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η Ρωσική Εκκλησία δε θα την αναγνωρίσει και ούτε θα τη δεχθεί, όπως έγινε με τη Σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας του 1441. Άλλωστε φρονώ ότι και οι άλλες κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες σε αυτή την περίπτωση δε θα δεχθούν μια τέτοια Σύνοδο».

Ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας εξέφρασε την ελπίδα στο ότι έαν σήμερα οι κατά τόπους Εκκλησίες πετύχουν να υπερπηδήσουν τις εσωτερικές μεταξύ τους διαφωνίες  και «εν ενί στώματι και μια καρδία» να διατρανώσουν την ενότητα, η οποία τους χαρακτηρίζει, αυτό θα είναι ένα σπουδάιο και σημαντικό γεγονός προς εμπέδωση της διορθόδοξης συνεργασίας. «Αυτό θα συμβάλει στη διατύπωση και την τοποθέτηση πανορθοδόξως μιας σειράς επίκαιρων ζητημάτων, στην μεγαλύτερη ενοποίηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία θα είναι ικανή να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις των καιρών. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας θα μπορέσει να γίνει πραγματικός θρίαμβος της Ορθοδοξίας, υπό τον όρο, βέβαια, να ληφθούν υπόψη, με πνεύμα γνήσιας φιλαδελφίας και αμοιβαίου σεβασμού, πεποιθήσεις, παραδόσεις και θέσεις όλων των κατά τοπους Ορθοδόξων Εκκλησιών», είπε εν κατακλείδι ο Ιεράρχης.