Στις 20 Δεκεμβρίου 2010 ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας συμμετείχε στα εγκαίνια της έκθεσης με θέμα «Ανδρέας Ρουμπλίωφ. Ο αγώνας της αγιογραφίας. Για τα 650α γενέθλια του μεγάλου ζωγράφου». Να αναφερθεί ότι η έκθεση φιλοξενήθηκε στην Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακώφ και αποτέλεσε κοινό έργο της Πινακοθήκης και του Κεντρικού Μουσείου του παλαιού ρωσικού πολιτισμού και της τέχνης Ανδρέας Ρουμπλίωφ.

Εγκαινιάζοντας την έκθεση η Γενική Διευθύντρια της Κρατικής Πινακοθήκης κα Ι. Λεμπέντεβα τόνισε: «Εμείς όλοι ανήκουμε στον Ορθόδοξο πολιτισμό ανεξαρτήτως του βάθους της πίστεώς μας». Η κα Διευθύντρια ανέφερε ότι της έκθεσης προηγήθηκε μεγάλο επιστημονικό και ερευνητικό έργο.

Ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας ανέγνωσε το Μήνυμα του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών κ. Κυρίλλου, το οποίο έλεγε ειδικά:

«Από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες η αγιογραφία δεν προσεγγίζετο ως εικαστική τέχνη, αλλά ως μαρτυρία για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και τους αγίους Του, ως θεολογία εν χρώμασιν, η οποία αποκαλύπτει παραστατικά το μεγάλο μυστήριο της Ενσαρκώσεως του Θεού Λόγου…

Η εικόνα ανεβάζει τη ψυχή μας στον άνω κόσμο, στη θεία πραγματικότητα του μέλλοντος αιώνα, όπου έσται ὁ Θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν (Α Κορ. 15. 28). Ανάμεσα στους διακεκριμένους Ρώσους ζωγράφους ο Όσιος Ανδρέας Ρουμπιλωφ έχει ιδιαίτερη θέση. Τα έργα του…αποτελούν σύμβολο της Αγίας Ρωσίας και έκφραση του πνευματικού της βίου.

Με την πασίγνωστη εικόνα της «Αγίας Τριάδας» ο Όσιος Ανδρέας παρουσίασε φανερά την εκκλησιαστική διδασκαλία περί Τριαδικού Θεού, του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Ο σύγχρονος άνθρωπος, ο οποίος πολύ συχνά  είναι στερημένος από τους πνευματικούς προσανατολισμούς και βυθισμένος στη ματαιότητα του γήινου βίου, ατενίζοντας την εικόνα, που ανάγει τους ορατούς του οφθαλμούς στο πρωτότυπο, μπορεί με όλη την καρδιά του να στραφεί προς τον Σωτήρα.

Εύχομαι, ο Θεός να δώσε σε όλους εμάς, στη χώρα και στο λαό μας, να βαδίζουμε στο δρόμο, τον οποίο μας υπέδειξαν εκείνοι οι αγωνιστές του Πνεύματος όπως ήταν ο Όσιος Ανδρέας Ρουμπλιώφ. Η άριστη δεξιοτεχνία του συνοδευόταν από τη βαθιά πίστη και το έργο συμπορευόταν από την προσευχή. Μόνο μέσω αυτής της συνέργειας του θείου και του ανθρώπινου μπορούμε να φτάσουμε στην πρόοδο της κοινωνίας, του πολιτισμού και του γένους».

Αφού επεσήμανε ότι στην εκδήλωση προσήλθαν αρκετοί άνθρωποι της μέσης και της μεγαλύτερης γενιάς, οι οποίοι πρόλαβαν τις διώξεις κατά της πίστεως, ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας υπενθύμισε ότι  εκείνη την περίοδο ανάμεσα στην Εκκλησία και τον Πολιτισμό «χτίστηκε μεγάλος και παχύς τοίχος». «Εκείνα τα χρόνια η τέχνη του Οσίου Ανδρέα Ρουμπλιώφ υπηρέτησε ως γέφυρα μεταξύ πολλών ανθρώπων και Εκκλησίας, η οποία ουσιαστικά τελείτο υπό απαγόρευση, είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ και συνέχισε, ότι ήταν αδύνατο να απαγορευθούν οι εικόνες…Αυτές μαρτυρούσαν σιωπηλά για τη διαχρονική ομορφιά και την αλήθεια της Ορθοδοξίας. Με την παρουσία τους στα μουσεία προετοίμαζαν τη βιωμένη σήμερα αναγέννηση της Εκκλησίας».

Επίσης στα πλαίσια της τελετής μίλησαν ο Υφυπουργός Πολιτισμού της Ρωσίας κ. Α. Μπουσύγκιν και άλλοι.

Ανάμεσα στους προσκεκλημένους στην τελετή εγκαινίων ήταν και ο Υπεύθυνος Γραμματέας του Πατριαρχικού Συμβουλίου για τον Πολιτισμό Αρχιμανδρίτης Τύχων Σεβκουνώφ, ο πρωθιερέας Νικόλαος Σοκολώφ, ο Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου στο Τολματσύ, του παρεκκλησίου της Κρατικής Πινακοθήκης Τρετιακώφ, κληρικοί της Μόσχας, ζωγράφοι, και εκπρόσωποι των ΜΜΕ.

Μετά το πέρας της τελετής πραγματοποιήθηκε η συναυλία της Συνοδικής χορωδίας Μόσχας υπό τη διεύθυνση του διακεκριμένου καλλιτέχνη της Ρωσίας κ. Α. Πουζακώφ.