V.1. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία μεσολαβεί ενώπιον του κράτους υπέρ των άδικα καταδικασμένων, ταπεινωμένων, δυστυχισμένων, εκμεταλλευομένων. Η φιλεύσπλαχνη μεσολάβηση της Εκκλησίας καλύπτει και όσους τιμωρήθηκαν δικαίως για τα εγκλήματα τους. Η Εκκλησία επανειλημμένως καλούσε να καταπαύσει η βία και να απαλυνθούν τα ήθη όταν ξεκινούσαν συγκρούσεις, στη διάρκεια των οποίων καταπατούνταν τα δικαιώματα του ανθρώπου στη ζωή, στην υγεία, στην ελευθερία και στην αξιοπρέπεια. Τέλος, στα χρόνια των αθεϊστικών διωγμών οι ορθόδοξοι ιεράρχες, κληρικοί και λαϊκοί απευθύνονταν στις αρχές και στην κοινωνία υπερασπιζόμενοι την ελευθερία της ομολογίας της πίστεως και το δικαίωμα των θρησκευτικών κοινοτήτων στη διευρυμένη συμμετοχή στη ζωή του λαού.
V.2. Έτσι ακριβώς και εμείς καλούμαστε σήμερα με ζήλο, όχι μόνο με λόγια αλλά και στην πράξη να φροντίζουμε για τη διατήρηση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας τους ανθρώπου. Ταυτόχρονα συνειδητοποιούμε ότι στο σύγχρονο κόσμο τα ανθρώπινα δικαιώματα ενίοτε παραβιάζονται και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου καταπατείται όχι μόνο από τις κρατικές αρχές, αλλά και από υπερεθνικές και οικονομικές δομές, από τις ψευδο-θρησκευτικές ομάδες, τις τρομοκρατικές και άλλες εγκληματικές συμμορίες. Ολοένα και περισσότερο εμφανίζεται η ανάγκη να προστατευθούν τα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου από την καταστρεπτική πληροφοριακή επίθεση.
Για τους αγώνες μας στο χώρο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να ξεχωρίσουμε ιδιαιτέρως τους εξής τομείς:
— η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων στην ελεύθερη ομολογία της πίστεως, στην προσευχή και στην τέλεση ακολουθιών, στη διατήρηση των πνευματικών και ηθικών παραδόσεων, στην τήρηση των θρησκευτικών αρχών τόσο στην προσωπική ζωή, όσο και στο χώρο της κοινωνικής δράσεως.
— η αντίσταση στα εγκλήματα με αφετηρία την εθνική και θρησκευτική έχθρα.
— η προστασία του προσώπου από την αυθαιρεσία ανθρώπων περιβεβλημένων με εξουσία και των εργοδοτών όπως επίσης και από τη βία και την ταπείνωση εντός και εκτός της οικογένειας.
— η προστασία της ζωής, της ελεύθερης επιλογής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από τις διεθνικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συρράξεις.
— η ποιμαντική μέριμνα για τους στρατιώτες, για τη διατήρηση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας τους σε συνθήκες πολεμικών επιχειρήσεων και της στρατιωτικής τους θητείας σε καιρό ειρήνης.
— η μέριμνα για το σεβασμό των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων που βρίσκονται στα κοινωνικά και σωφρονιστικά ιδρύματα με ιδιαίτερη προσοχή στα προβλήματα των ανάπηρων, των ορφανών, των ηλικιωμένων και άλλων αδύναμων συνανθρώπων μας.
— η προστασία των δικαιωμάτων των εθνών και των εθνικών μειονοτήτων στη θρησκεία, στη γλώσσα και στον πολιτισμό τους.
— η μέριμνα για εκείνους, των οποίων τα δικαιώματα, οι ελευθερίες και η υγεία θίγονται ως αποτέλεσμα των ενεργειών των καταστρεπτικών σεκτών.
— η υποστήριξη της παραδοσιακής οικογένειας, της πατρότητας, της μητρότητας της και παιδικής ηλικίας.
— η αντίδραση στην προσέλκυση των ανθρώπων στη διαφθορά και στα άλλα είδη της εγκληματικότητας όπως η πορνεία, τα ναρκωτικά και η μανία στα ηλεκτρονικά παιγνίδια.
— η φροντίδα για μια δίκαιη οικονομική και κοινωνική οργάνωση της κοινωνίας.
— η απόρριψη του ολοκληρωτικού ελέγχου της ανθρώπινης προσωπικότητας, της κοσμοθεωρητικής επιλογής και ιδιωτικής της ζωής μέσα από τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών και πολιτικών χειρισμών.
— η καλλιέργεια του σεβασμού στη νομιμότητα, προώθηση της θετικής εμπειρίας στην εφαρμογή και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
— η εμπειρογνωμοσύνη των νομικών πράξεων, των νομοθετικών πρωτοβουλιών και ενεργειών των οργάνων της εξουσίας με σκοπό την αποτροπή της καταπάτησης των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου και της επιδεινώσεως της ηθικής καταστάσεως στην κοινωνία.
— η συμμετοχή στο δημόσιο έλεγχο της εφαρμογής της νομοθεσίας και συγκεκριμένα αυτής που ρυθμίζει τις σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους όπως επίσης και της εφαρμογής των δίκαιων δικαστικών αποφάσεων.
V.3. Η δραστηριότητα των τέκνων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να πραγματοποιείται με την ευλογία της Ιεραρχίας τόσο σε επίπεδο όλης της Εκκλησίας, όσο και στο επίπεδο της συγκροτήσεως από τους λαϊκούς κοινωνικών συλλόγων, πολλοί από τους οποίους ήδη δραστηριοποιούνται με επιτυχία στο χώρο της προστασίας των δικαιωμάτων. Με το έργο της, το οποίο αποσκοπεί στην προστασία των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, η Εκκλησία επιδιώκει την συνεργασία με το κράτος και τις κοινωνικές δυνάμεις. Επιλέγοντας τους κοινωνικούς της εταίρους η Εκκλησία θυμάται τα λόγια του Σωτήρος Χριστού προς τους Αποστόλους: «ὃς γὰρ οὐκ ἔστι καθ’ ἡμῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐστιν» (Μκ. 9, 40).
V.4. Βασιζόμενοι σε αυτή την εκκλησιαστική διδασκαλία για την αξιοπρέπεια, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι χριστιανοί καλούνται σε μια ηθικώς προσδιορισμένη κοινωνική δραστηριότητα. Αυτή μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορες μορφές, π.χ. μαρτυρία ενώπιον της εξουσίας, πνευματικά προγράμματα, διεξαγωγή εκδηλώσεων υπέρ διάφορων κατηγοριών ανθρώπων ή των δικαιωμάτων τους. Χωρίς να επιδιώκουν την επαναστατική αλλαγή του κόσμου και αναγνωρίζοντας το δικαίωμα των άλλων κοινωνικών ομάδων να συμμετέχουν στις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις με βάση την κοσμοθεωρητική τους επιλογή, οι ορθόδοξοι χριστιανοί επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους το δικαίωμα να συμμετέχουν σε μια τέτοια κοινωνική αλλαγή, η οποία δε θα συγκρούεται με την πίστη και τις ηθικές τους αρχές. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι έτοιμη να υπερασπιστεί αυτές τις αρχές μέσα από το διάλογο με την παγκόσμια κοινότητα και σε συνεργασία με τους πιστούς των άλλων παραδοσιακών ομολογιών και θρησκειών.
________________
Το παρόν έγγραφο ενεκρίθη από τη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ως εξέλιξη των αρχών του κοινωνικου της δόγματος. Οι κανονικές διαρθρώσεις, οι κληρικοί και οι λαϊκοί υποχρεούνται να έχουν το έγγραφο αυτό ως γνώμονα για τις δικές τους σημαντικές κοινωνικές εισηγήσεις και πράξεις. Το εν λόγω κείμενο θα αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας στις θεολογικές σχολές του Πατριαρχείου Μόσχας. Το κείμενο παραδίδεται στη φιλάδελφη κρίση των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών με την ελπίδα ότι θα συνεισφέρει στην αύξηση της ομογνωμοσύνης και θα βοηθήσει στο συντονισμό των πρακτικών ενεργειών. Οι λοιπές χριστιανικές εκκλησίες και σωματεία, άλλες θρησκευτικές κοινότητες, κρατικά όργανα και κοινωνικοί κύκλοι διάφορων χωρών, διεθνείς οργανισμοί προσκαλούνται να μελετήσουν και να συζητήσουν το παρόν κείμενοι.