Tμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας

Το Τμήμα σήμερα

Με απόφαση της Ιεράς Συνόδου από 31 Μαρτίου 2009 Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων διορίσθηκε ο Επίσκοπος Βιέννης και Αυστρίας Ιλαρίωνας (σήμερα Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, βοηθός της επαρχίας Μόσχας).

Ταυτόχρονα ένα μέρος των λειτουργιών του ΤΕΕΣ μεταβιβάστηκε στο νεοσύστατο Τμήμα για τις σχέσεις Εκκλησίας και κοινωνίας, στο οποίο ανατέθηκε η αποστολή της διεκπεραίωσης των σχέσεων με τα όργανα της νομοθετικής εξουσίας, τα πολιτικά κόμματα, τους επαγγελματικούς και καλλιτεχνικούς συλλόγους και τους άλλους κοινωνικούς θεσμούς στο κανονικό έδαφος του Πατριαρχείου Μόσχας. Οι αντιπροσωπείες, τα Μετόχια, οι Ιερές Μονές και οι σταυροπηγιακές ενορίες που εντάσσονταν παλαιότερα στη αρμοδιότητα του ΤΕΕΣ, τώρα υπήχθησαν άμεσα στο Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών. Με σκοπό τη βοήθεια του Πατριάρχη στη διεύθυνση των ιδρυμάτων του εξωτερικού, συγκροτήθηκε η αντίστοιχη Γραμματεία. Το παράρτημα του Τμήματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας, που στο παρελθόν λειτουργούσε στα πλαίσια του Τμήματος, ανασυγκροτήθηκε ως Γενικό Εκκλησιαστικό Τμήμα Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών.

Στις 24 Δεκεμβρίου 2015 με σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε τη συγκρότηση του Συνοδικού Τμήματος Σχέσεων Εκκλησίας με την Κοινωνία και τα ΜΜΕ διά της συγχωνεύσεως του Συνοδικού Τμήματος Σχέσεων Εκκλησίας και Κοινωνίας (ΤΣΕΚ) και το Συνοδικού Τμήματος Πληροφοριών (ΤΠ). Παράλληλα, αρμοδιότητες του ΤΣΕΚ στον τομέα διαθρησκειακού διαλόγου ανατέθηκαν στο Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων.

Το παρόν καθεστώς του Τμήματος και οι τομείς των αρμοδιοτήτων του καθορίζονται από το Καταστατικό της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας και από το Καταστατικό του Τμήματος. Το ΤΕΕΣ είναι υπόλογο ενώπιον του Αγιωτάτου Πατριάρχη και της Ιεράς Συνόδου, οι οποίοι εγκρίνουν κάθε χρόνο το πρόγραμμα δράσης. Καθοδηγητικά έγγραφα του ΤΕΕΣ είναι οι αποφάσεις των Τοπικών Κληρικολαϊκών Συνόδων και των Συνόδων της Ιεραρχίας, οι αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου, οι εντολές του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ διορίζεται από τον Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών και την Ιερά Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας. Σύμφωνα με τη Συνοδική απόφαση της 16 Δεκεμβρίου του 1961, ο Πρόεδρος του Τμήματος πρέπει να είναι Επίσκοπος και Μόνιμο Μέλος της Ιεράς Συνόδου.

Στην ευθύνη του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών περιλαμβάνονται οι σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας με τις ετερόδοξες Εκκλησίες και χριστιανικές κοινότητες, μη χριστιανικούς θρησκευτικούς συλλόγους, κυβερνητικούς, κοινοβουλευτικούς και κοινωνικούς οργανισμούς του εξωτερικού, διακυβερνητικούς, θρησκευτικούς και κοινωνικούς διεθνείς οργανισμούς.

Στα καθήκοντα του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων είναι η ενημέρωση του Αγιωτάτου Πατριάρχου και της Ιεράς Συνόδου σχετικά με τα γεγονότα και τις εκδηλώσεις εκτός των ορίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, που άπτονται των συμφερόντων αυτής, η σύνταξη των σχεδίων των εκκλησιαστικών εγγράφων και αποφάσεων που αναφέρονται στον τομέα των διορθοδόξων, διαχριστιανικών, διαθρησκειακών, διεθνών σχέσεων καθώς και άλλες υποθέσεις της αρμοδιότητας του Τμήματος.

Έναν από τους άξονες της δραστηριότητας του Τμήματος αποτελεί η συνεργασία με τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες που διεκπεραιώνεται από τη Γραμματεία επί των Διορθοδόξων Σχέσεων. Στην ημερησία διάταξη της διορθόδοξης συνεργασίας περιλαμβάνονται ζητήματα της ορθόδοξης ενότητας και της τήρησης των κανονικών αρχών της διορθόδοξης συνεργασίας, της κοινής μαρτυρίας ενώπιον του έξω κόσμου, της συμβολής στην ανάπτυξη των ορθοδόξων λαών σε όλους τους τομείς του κοινωνικού βίου.

Οι σχέσεις με τους ετερόδοξους υπάγονται στο πεδίο ευθύνης της Γραμματείας επί των Διαχριστιανικών Σχέσεων, η οποία γνωστοποιεί στους διαχριστιανικούς οργανισμούς τις θέσεις της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας πάνω σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα. Διευρύνεται ο διάλογος με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, συνεχίζονται οι επαφές με τις διαμαρτυρόμενες ομολογίες, όπως επίσης και με τις Ανατολικές (προχαλκηδόνιες) Εκκλησίες.

Η Γραμματεία επί των Υποθέσεων Εξωτερικού εξασφαλίζει τις σχέσεις του Πατριαρχείου Μόσχας με τους διακρατικούς θεσμούς, τους διεθνείς μη κυβερνητικούς οργανισμούς, όπως επίσης και με τα όργανα της εξουσίας, τους διαθρησκειακούς συνδέσμους, τις μη χριστιανικές θρησκευτικές κοινότητες του εξωτερικού, συνεργάζεται με τους ομογενείς, οι οποίοι διαμένουν εκτός του κανονικού εδάφους του Πατριαρχείου Μόσχας.

Επίσης μέρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων αποτελεί η Γραμματεία Διαθρησκειακών Υποθέσεων με αρμοδιότητα τη διατήρηση και την προώθηση επαφών με διάφορες θρησκευτικές κοινότητες στις χώρες τόσο της κανονικής ευθύνης του Πατριαρχείου Μόσχας, όσο και στο «μακράν» εξωτερικό καθώς και στους διεθνείς χώρους, την υποστήριξη του διαλόγου με παραδοσιακές θρησκείες της Ρωσικής Ομοσπονδίας και ειδικότερα δε, στα πλαίσια του Διαθρησκειακού Συμβουλίου της Ρωσίας (ΔΣΡ).

Η Υπηρεσία Επικοινωνίας του ΤΕΕΣ αποτελεί το σύνδεσμο με τα κοσμικά ΜΜΕ, παρακολουθεί τα δημοσιεύματα σχετικά με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, υποστηρίζει την επίσημη ηλεκτρονική ιστοσελίδα του ΤΕΕΣ, όπως επίσης συμμετέχει και στην υποστήριξη της επίσημης ιστοσελίδας του Πατριαρχείου Μόσχας.

Ο Τομέας Δημοσιευμάτων ασχολείται με την έκδοση του επιστημονικού-θεολογικού και εκκλησιαστικού-κοινωνικού περιοδικού «Εκκλησία και χρόνος», εκτός αυτού αναλαμβάνει και ξεχωριστές εκδόσεις.

Επιπλέον στο ΤΕΕΣ λειτουργεί Τομέας Πρωτοκόλλου, το Γραφείο του ΤΕΕΣ, Αρχείο, Γραφείο Μεταφράσεων και άλλες υπηρεσίες, οι οποίες εξασφαλίζουν την καθημερινή δραστηριότητα του Τμήματος.

Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνας, Μόνιμο Μέλος της Ιεράς Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.

Αναπληρωτές Πρόεδροι του ΤΕΕΣ είναι ο Πρωθιερέας Νικόλαος Μπαλασώφ και ο Αρχιμανδρίτης Φιλάρετος (Μπουλέκωβ).