Επίσημη τελετή απονομής βραβείου Ι. Ζαμπέλιν για το έτος 2010 πραγματοποιήθηκε στις 27 Μαΐου 2011. Ιδρυτές του βραβείου είναι το Κρατικό Ιστορικό Μουσείο, το Ινστιτούτο της Ρωσικής ιστορίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Απονέμεται το βραβείο για επιστημονικές μελέτες που διεξάγουν τα στελέχη των ιστορικών μουσείων, μουσείων της τοπικής και εκκλησιαστικής ιστορίας καθώς  και μουσείων της ιστορίας καλών τεχνών της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Στην επίσημη τελετή στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο παρέστησαν ο Υφυπουργός Πολιτισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Α. Μπουσίγκιν, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και συνιδρυτής του Φιλανθρωπικό Ιδρύματος Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Διευθυντής του Κρατικού Ιστορικού Ινστιτούτου κ. Α. Λεβίκιν, ο Διευθυντής του Ινστιτούτου της Ρωσική ιστορίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών κ. Γ. Πετρώφ, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του  Φιλανθρωπικό Ιδρύματος Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κ. Β. Γιακούνιν, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ιδρύματος κ. Λ Σεβαστιάνωφ και άλλοι.

Μιλώντας στους συμμετέχοντες στην τελετή ο Υφυπουργός Πολιτισμού της Ρωσίας κ. Α. Μπουσίγκιν τόνισε με ιδιαίτερη έμφαση ότι τα μουσεία απολαμβάνουν το καθεστώς των επιστημονικών ιδρυμάτων και τα στελέχη τους είναι επιστήμονες. Επίσης εξέφρασε την ελπίδα ότι η παράδοση της απονομής του βραβείου Ζαμπέλιν θα συνεχισθεί στο περαιτέρω και ανάμεσα στους βραβευθέντες θα είναι και οι μελετητές των εκκλησιαστικών θεμάτων. Η παρουσία στη σημερινή τελετή του Μητροπολίτη Ιλαρίωνα επιβεβαιώνει το αμοιβαίο ενδιαφέρον και σεβασμό ανάμεσα στους εκπροσώπους της Εκκλησίας και της μουσειακής κοινότητας, πιστεύει ο Υφυπουργός.

Απευθυνόμενος στου βραβευθέντες και τους παρευρισκόμενους στην τελετή ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας τόνισε «δεν είναι τυχαίο ότι το βραβείο Ι. Ζαμπέλιν απονέμεται στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου. Η επωνυμία του μουσείου επιβεβαιώνει τον άρρηκτο δεσμό μεταξύ ιστορίας και μουσείων, καθένα από τα οποία αποτελεί νησάκι του παρελθόντος στη θάλασσα του παρόντος».

Σύμφωνα με τον Ιεράρχη μέσα από τα μουσειακά εκθέματα μπαίνουμε σε επαφή με την ιστορία, η οποία είναι η δασκάλα μας και με τη σωστή και αντικειμενική οπτική των ιστορικών διαδικασιών είναι σε θέση να βοηθήσει τους ανθρώπους να οικοδομούν το παρόν και το μέλλον τους, αποφεύγοντας τα σφάλματα του παρελθόντος.

«Γνωρίζουμε ότι η ιστορία της χώρας μας είναι εξαιρετικά περίπλοκη και τραγική. Οι πιο πικρές της σελίδες γράφηκαν σχετικά πρόσφατα, και την εποχή εκείνη ακόμα θυμούνται οι παππούδες μας: είναι η περίοδος καταστολής, τα χρόνια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, όταν ο λαός μας δέχθηκε τόσο βαρύ και συντριπτικό χτύπημα, και πολλά δύσκολα και πικρά γεγονότα στη ζωή του λαού μας που επηρέασαν κάθε σχεδόν οικογένεια.

Το Κρατικό Ιστορικό Μουσείου μας παρουσιάζει την ιστορία των παρελθουσών εποχών μέχρι το 19 αιώνα. Αυτή η ιστορική περίοδο μας δίδαξε πολλά, ακόμα και εκείνου ότι η ζωή του λαού μας πάντα ήταν στενά συνδεδεμένη με τη θρησκεία, με τη θρησκευτική κοσμοθεωρία, κυρίως την ορθόδοξη, η οποία διαμόρφωσε την πνευματική και εθνική του ταυτότητα. Ίσως ή διακοπή της αλυσίδας της πνευματικής εμπειρίας, η οποία ξεκίνησε από τους προγόνους μας και τους μεγάλους Φωτιστές των Σλάβων Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, τον βαπτιστή της Ρωσίας Ισαπόστολο Πρίγκιπα Βλαδίμηρο μέχρι τους ανθρώπους του 19 και των αρχών του 20 αιώνων, ήταν μια βασική αιτία των τραγωδιών, που χτύπησαν τη χώρα μας τον 20 αιώνα…

Χαίρομαι πολύ που σήμερα η ιστορική επιστήμη δεν αναπτύσσεται χωρίς επαφή με τα εκκλησιαστικά και θρησκευτικά θέματα. Αυτός ο τεχνητός τείχος μεταξύ ιστορίας και θρησκείας, η μη φυσικής προελεύσεως απομάκρυνση της ιστορικής επιστήμης από το εκκλησιαστικό στοιχείο, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος  της, οδηγούσαν στην προκατειλημμένη ή εσφαλμένη ερμηνεία πολλών ιστορικών γεγονότων.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει δυνατότητα διορθώσεως των αποκλίσεων  της ιστορικής επιστήμης της πρόσφατης περιόδου και της αντικειμενικής οπτικής των διαδικασιών του παρελθόντος. Διότι αυτή η αντικειμενική οπτική είναι απαραίτητη επίσης και για την οικοδόμηση της χώρας μας και της εργασίας μας για τις μελλοντικές γενιές», έκλεισε ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας.

Στη συνέχεια αφού ευχήθηκε στους βραθευθέντες και εξέφρασε την ελπίδα για τις αρμονικές, καλές και εποικοδομητικές σχέσεις μεταξύ της μουσειακής κοινότητας και της Εκκλησίας ο Ιεράρχης απένειμε βραβεία στους βραβευθέντες.

***

Το βραβείο Ι. Ζαμπέλιν θεσπίστηκε το 1997 από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατόπιν προτάσεως του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κρατικού Ιστορικού Μουσείου.

Ο Ιβάν Ζαμπέλιν (1820-1908) ήταν Ρώσος ιστορικός, αρχαιολόγος και ερευνητής των ρωσικών αρχαιοτήτων, ο οποίος το 1879 με την εντολή της Δημοτικής Δούμας της Μόσχας συνέταξε αναλυτική ιστορική περιγραφή της Μόσχας και διατέλεσε Υποδιευθυντής του Ρωσικού Ιστορικού Μουσείου.