Την 1 Νοεμβρίου 2010, στα πλαίσια του μαθήματος «Εξωτερικές Εκκλησιαστικές σχέσεις», το οποίο διδάσκεται από την αρχή της ακαδημαϊκής χρονιάς 2010-2011 από τα στελέχη του ΤΕΕΣ, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας έδωσε διάλεξη στους φοιτητές των Θεολογικών Σχολών Μόσχας με θέμα τις σχέσεις ανάμεσα στην Ορθοδοξία και το Ρωμαιοκαθολικισμό.

Να αναφερθεί ότι κατά τη διάλεξη ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας έθεσε προτεραιότητες στις σχέσεις Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία την εποχή της Β΄ Βατικάνειας Συνόδου.

«Όπως γνωρίζετε, κατά τη διάρκεια των πρώτων δέκα αιώνων του χριστιανισμού τόσο η Δύση, όσο και η Ανατολή συγκροτούντο τη μια Εκκλησία παρά τις υφιστάμενες ορισμένες διαφορές στη θεολογία και τη λειτουργική πρακτική, τόνισε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας, και συνέχισε, ότι η Εκκλησία στην Ανατολή και τη Δύση διατηρούσε την ενότητα. Τα γεγονότα του δεύτερου ημίσεως του 11 αιώνα που συνεπάγοντο το θλιβερό χωρισμό ανάμεσα στη χριστιανική Ανατολή και τη χριστιανική Δύση, ήταν γεγονότα με εκκλησιαστικό και πολιτικό χαρακτήρα. Αλλά στη βάση των διαιρέσεων έγκειτο μια σειρά και άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης και διαφωνίας πάνω σε διάφορα θέματα της διδασκαλίας της πίστεως και της εκκλησιαστικής πρακτικής. Τους επόμενους δέκα σχεδόν αιώνες της ξεχωριστής ύπαρξης αυτές οι διαφωνίες έχουν ουσιαστικά επαυξηθεί για να καταλήξουν σήμερα πολύ σοβαρές και μάλιστα στους διάφορους τομείς της θεολογίας και του εκκλησιαστικού βίου».

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης χιλιετίας και μάλιστα μέχρι το δεύτερο ήμισυ του 20 αιώνα, το βασικό σημείο στις σχέσεις Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού ήταν εκείνο της αιρέσεως, ανέφερε ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ: «Οι Ορθόδοξοι αντιμετώπιζαν τους Ρωμαιοκαθολικούς ως αιρετικούς και οι Ρωμαιοκαθολικοί αντιμετώπιζαν τους Ορθοδόξους ως αιρετικούς. Συνεπώς δε μπορούσε να υπάρχει κανένας διάλογος για τη συνεργασία ή για τους κανόνες της συνύπαρξης σε αυτό ή σε άλλο έδαφος».

Η σταθερή βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα στις δυο Εκκλησίες παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια με την εκλογή το 2005 του Πάπα Ρώμης Βενέδικτου 16ου. Σύμφωνα με τη γνώμη του Προέδρου του ΤΕΕΣ ο διάλογος της Ρωσικής και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά το παρόν είναι απαραίτητος για την υπεράσπιση των χριστιανικών αξιών στο εκκοσμικευμένο κόσμο. Τόσο οι Ορθόδοξοι, όσο και οι Ρωμαιοκαθολικοί υπερασπίζουν τις παραδοσιακές απόψεις σχετικά με την οικογένεια, τη γέννηση και την αγωγή των παιδιών, προστατεύουν την ακεραιότητα του γάμου, θεωρούν αμαρτία την έκτρωση και κρίνουν απαράδεκτη την ευθανασία. «Πρέπει να αναπτύξουμε αυτή τη συνεργασία ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή αποτυχίες του θεολογικού διαλόγου», είπε κλείνοντας ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας.

Αμέσως μετά τη διάλεξη ο Ιεράρχης απάντησε σε ερωτήσεις των ακροατών.