Στις 15 Αυγούστου 2010 ομάδα προσκυνητών, αποτελούμενη από εκατοντάδες πιστούς από τη Ρωσία και άλλες χώρες επισκέφθηκε την παλαιά και ιστορική Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, η οποία ευρίσκεται στο έδαφος της σημερινής Τουρκίας δίπλά στην Τραπεζούντα.

Να αναφερθεί ότι η εκδρομή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της ανανέωσης της αρχαίας παράδοσης των προσκυνηματικών εκδρομών των Ρώσων πιστών προς τα  ιερά της Μικράς Ασίας. Το θέμα αυτό γενικά συζητήθηκε και συμφωνήθηκε κατά τη συνάντηση των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου και Μόσχας Κυρίλλου, στα πλαίσια της επίσημης επίσκεψης του τελευταίου στην Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως από 4 έως 6 Ιουλίου 2009. Η ιδέα αυτή έτυχε έγκρισης του Πρωθυπουργού της Τουρκίας Τ. Ερντογκάν. Είναι η τέταρτη στη σειρά προσκυνηματική εκδρομή αυτή την φορά προς τα ιερά της αρχαίας Τραπεζούντος μετά από την προαναφερθείσα επίσκεψη του Αγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου. Στο προσκύνημα συμμετείχαν μερικοί χιλιάδες πιστοί από την Ελλάδα, τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, το Καζαχστάν και άλλες χώρες.

Ομάδα προσκυνητών από τη Ρωσία με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Οικονομικής Διεύθυνσης Επίσκοπο Ποντόλσκ Τύχωνα, συμμετείχε στη Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Επίσης συλλειτούργησαν ο Μητροπολίτης Δράμας Παύλος (Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας), ο Μέγας Ιεροκήρυξ του Οικουμενικού Πατριαρχείου Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων Κομζίας και ο Γραμματέας επί των διορθοδόξων σχέσεων του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας ιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ. Ακόμα παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Μητροπολίτες Νεαπόλεως Βαρνάβας, Μεσσηνίας Χρυσόστομος και Ηλιουπόλεως Θεόδωρος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας).

Στη Λειτουργία παρέστησαν ο Πρόεδρος της Επιτροπής του Ρωσικού Κοινοβουλίου για κοινωνικούς συλλόγους και θρησκευτικά σωματεία κ. Σ. Ποπώφ, ο βουλευτής του Ρωσικού Κοινοβουλίου Ι. Σαββίδης, ο οποίος ανέλαβε την οργάνωση του προσκυνήματος και της λειτουργίας στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, ο Γενικός Πρόξενος της Ρωσίας στην Τραπεζούντα κ. Φεόδωρωφ, ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Τουρκία κ. Φ. Ξιδάς καθώς και εκπρόσωποι των τουρκικών αρχών.

Η αυλή της Μονής, όπου τελείτο η Λειτουργία, χώρεσε μόλις 500 πιστούς, ενώ οι υπόλοιποι παρακολούθησαν τη Μυσταγωγία από τις γιγαντοθόνες.

Στην ομιλία του μετά το πέρας της Λειτουργίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τόνισε ότι προς τη χαρά του στο ιστορικό αυτό γεγονός συμμετείχε δια του εκπροσώπου του του Επισκόπου Ποντόλσκ Τύχωνα και ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος. Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως εξέφρασε την ελπίδα ότι οι ακολουθίες σε αυτή την παλαιά μονή θα τελούνται και στο εξής και ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος καθώς και άλλοι Ιεράρχες της Ρωσικής Εκκλησίας θα συμμετάσχουν σε αυτές.

Από την πλευρά του ο Επίσκοπος Τύχων επεσήμανε ότι αυτή την ημέρα οι ορθόδοξοι από πολλές χώρες του κόσμου γεύθηκαν τη χαρά, έχοντας προσέλθει στην πηγή της χάριτος, δηλαδή στην παλαιά Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. «Προσκύνημα αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία της πνευματικής ζωής του κάθε χριστιανού, ανέφερε ο Επίσκοπος Τύχων και συνέχισε, ότι μιμούμενοι το παράδειγμα του Κυρίου, ο οποίος με την Πάναγνη Μητέρα Του κάθε χρόνο πήγε να προσκυνήσει στα Ιεροσόλυμα, έχουμε φτάσει σήμερα εδώ για να προσκυνήσουμε αυτό το άγιο τόπο. Ευχαριστούμε τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο, οι οποίοι προσέφεραν ευκαιρία να προστρέχουμε σε αυτή την πηγή και να αντλούμε από αυτή την ανεξάντλητη Θεία χάρη».

Ακόμα ο Επίσκοπος Τύχων εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στις τουρκικές αρχές για την ανταπόκριση τους στα αιτήματα των ορθοδόξων πιστών, ανοίγοντας αυτή την παλαιά Ιερά Μονή για προσκύνημα.

Να σημειωθεί ότι αυτή ήταν η πρώτη Θεία Λειτουργία μετά το 1922 στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά. Έγινε εφικτή χάρη στις συμφωνίες ανάμεσα στο Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας και τις αρχές της επαρχίας Τραπεζούντος.