Κατά τη συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία διεξήχθη στις 16-17 Ιουλίου 2020, υιοθετήθηκε η ως κάτωθι Δήλωση σχετικά με την απόφαση των τουρκικών Αρχών να αναθεωρήσουν το καθεστώς του Ναού της Αγίας Σοφίας.

Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εκφράζει την βαθιά της λύπη εξαιτίας της αποφάσεως της πολιτειακής ηγεσίας της Τουρκίας να άρει από το Ναό της Αγίας Σοφίας το μουσειακό καθεστώς και να τον μεταβιβάσει για λατρευτική χρήση στη μουσουλμανική κοινότητα.

Η εν λόγω απόφαση ελήφθη χωρίς να υπολογισθούν οι συστάσεις και σαφώς εκφρασθείσες θέσεις Προκαθημένων και Ιεραρχών των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, εκπροσώπων ξένων κρατών, πολυαρίθμων διεθνών οργανώσεων πολιτών και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πνευματικών ηγετών διαφόρων ομολογιών και θρησκευτικών παραδόσεων. Θίγει τα θρησκευτικά αισθήματα εκατομμυρίων χριστιανών παγκοσμίως, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διατάραξη της διαθρησκειακής ισορροπίας και της αλληλοκατανοήσεως μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων όχι μόνον στην ίδια την Τουρκία, αλλά και σε άλλους τόπους.

Υπό συνθήκες όπου ο χριστιανισμός είναι διωκόμενη θρησκεία σε πολλά σημεία του πλανήτη, όταν συνεχίζεται η φυγή χριστιανών από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, η δεδομένη απόφαση των τουρκικών Αρχών προκαλεί ιδιαίτερο πόνο. Ο Ναός της Αγίας Σοφίας ανηγέρθη προς τιμήν του Σωτήρος Χριστού και στη συνείδηση εκατομμυρίων χριστιανών εξακολουθεί να παραμένει Ναός. Για την Ορθόδοξη δε Εκκλησία ο Ναός αυτός έχει ιδιαίτερη ιστορική και πνευματική σημασία.

Απευθυνόμενοι προς τις αδελφές κατά τόπους Εκκλησίες με ιδιαίτερη θλίψη επισημαίνουμε, ότι ο ορθόδοξος κόσμος αντιμετωπίζει σήμερα διχασμένος ένα τόσο δυσάρεστο για την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία γεγονός, πράγμα που αποτελεί άμεση συνέπεια της αντικανονικής νομιμοποιήσεως του σχίσματος στην Ουκρανία και εξασθένησε τις δυνατότητές μας από κοινού να αντιπαρατεθούμε στις νέες πνευματικές απειλές και τις πολιτιστικές προκλήσεις. Σήμερα, σε μια εποχή αυξανόμενης χριστιανοφοβίας και ενισχυόμενης πιέσεως της κοσμικής κοινωνίας στην Εκκλησία, η ενότητα είναι ακόμη πιο απαραίτητη από άλλοτε. Καλούμε τις αδελφές κατά τόπους Εκκλησίες από κοινού, εν πνεύματι ειρήνης και αγάπης Χριστού, να αναζητήσουμε διέξοδο από την κρίση.

Ελπίζουμε ότι οι τουρκικές Αρχές θα καταβάλουν τις απαραίτητες προσπάθειες για την προστασία των ως εκ θαύματος σωζόμενων ανεκτίμητης αξίας χριστιανικών ψηφιδωτών και θα εξασφαλίσουν την πρόσβαση των χριστιανών προσκυνητών σε αυτά.

Εκφράζοντας την ελπίδα για περαιτέρω διαφύλαξη και εμπέδωση του αμοιβαίου σεβασμού και της αλληλοκατανοήσεως μεταξύ των πιστών διαφορετικών παγκοσμίων θρησκειών, απευθυνόμαστε και προς τη διεθνή κοινότητα με την έκκληση να συνδράμει παντοιοτρόπως στη διαφύλαξη του ιδιαίτερου καθεστώτος του Ναού της Αγίας Σοφίας, που έχει διαχρονική σημασία για όλους τους χριστιανούς.