Εγκαίνια μιας μεγάλης εκθέσεως με τίτλο «Μόσχα ως Αγία Γη για τον Μεγάλο Δούκα Σέργιο του Αλεξάνδρου και τη Μεγάλη Δούκισσα Ελισάβετ του Θεοδώρου» πραγματοποιήθηκαν στις 2 Νοεμβρίου 2015 στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο στη Μόσχα. Η έκθεση διεξάγεται εξ αφορμής της λήξεως της 150ης επετείου από τη γέννηση της Μεγάλης Δούκισσας Ελισάβετ του Θεοδώρου και της 110ης επετείου του τραγικού θανάτου του Μεγάλου Δούκα Σεργίου του Αλεξάνδρου.

Η έκθεση οργανώθηκε από το Ίδρυμα «Μορφωτικός Σύλλογος των Ελισάβετ και του Σεργίου», το Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας, του Κρατικού Ισορικού Μουσείου σε συνεργασία με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύλμων με υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του Τμήματος Εθνικής Πολιτικής, Διαπεριφερειακών Σχέσεων και Τουρισμού του Δημαρχείου Μόσχας.

Στην τελετή εγκαινίων παρέστησαν ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΤΕΕΣ Πρωθιερέας Νικόλαος Μπαλασώφ, ο Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Πληροφοριών κ. Β. Λεγκοΐντα.

Επίσης παρόντες ήταν ο Δήμαρχος Μόσχας κ. Σ. Σομπιάνιν, ο Υπουργός Πολιτισμού της Ρωσίας κ. Β. Μεντίνσκυ, ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Μ. Μπογκντάνωφ, εκπρόσωποι κρατικών μουσείων και αρχείων της Ρωσίας, εκκλησιαστικών μουσείων, ιδιώτες συλλέκτες κα.

Τους παρόντες προσφώνησε ο Διευθυντής του Κρατικού Ιστορικού Μουσείου κ. Α. Λεβύκιν, ο οποίος τόνισε ότι τα εγκαίνια της εκθέσεως είναι σπουδαίος σταθμός στην πορεία της Ρωσικής κοινωνίας.

Ο Υπουργός Πολιτισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας και Πρόδρος του Στρατιωτικού και Ιστορικού Συλλόγου κ. Β. Μεντίνσκυ ανέφερε ότι «ο Σέργιος του Αλεξάνδρου ο θείος του τελευταίου Ρώσου αυτοκράτορα Νικολάου Β’ ήταν από τους ιδρυτές του Ιστορικού Μουσείου και επί χρόνια χρημάτισε Προϊστάμενος του Συμβουλίου Κηδεμόνων αυτού…Τη σύζυγό του Μεγάλου Δούκα ενθυμούμεθα ως σπουδαία ευεργέτισσα του, η οποία ανέλαβε πρωτοβουλία πολλών φιλανθρωπικών δράσεων, κτήτορα της Ιεράς Μονής Αγίων Μάρθας και Μαρίας, η οποία αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στα έργα της ελεημοσύνης εξαιτίας του οποίου ακόμα εν ζωῃ την αποκαλούσαν ‘Λευκό Άγγελο Μόσχας’».

Επίσης μίλησαν ο Δήμαρχος Μόσχας και ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Στην προσφώνησή του εκ μέρους του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας μεταξύ άλλων υπογράμμισε:

«Το σημερινό γεγονός είναι ἐν πολλοίς μοναδικό και αξιοσημείωτο: όσοι επιθυμούν  μπορούν να θαυμάσουν πολύτιμα εκθέματα, τα οποία μαρτυρούν τη ζωή των δύο εξεχουσών προσωπικοτήτων.

Μια δύσκολη για τη Ρωσία εποχή γεμάτη επαναστατικές διαθέσεις, οι σύζυγοι Σέργιος του Αλεξάνδρου και Ελισάβετ του Θεοδώρου έδωσαν παράδειγμα μιας  υπεύθυνης υπηρεσίας της Πατρίδος και των ανθρώπων. Αποτελούσαν επίσης παράδειγμα ανδρογύνου με σχέσεις τους πάνω σε μια βαθιά πίστη στο Θεό.

Με τον Μεγάλο Δούκα Σέργιο του Αλεξάνδρου να πέσει θύμα τρομοκρατών, η Μεγάλη Δούκισσα όλη την υπόλοιπη ζωή της αφιέρωσε στα φιλανθρωπικά έργα και την ελεημοσύνη.

Ήταν μαρτυρικό το τέλος της. Η Εκκλησία κατέταξε την Μεγάλη Δούκισσα στη χορεία των αγίων και σήμερα παρακαλούμε για τις πρεσβείες της ως μιας από τις προστάτιδες της πρωτεύουσάς μας Μόσχας».

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο, ο οποίος διάθεσε για την έκθεση δύο εικόνες μια του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ και άλλη της Αγίας Ελισάβετ, των Αγίων προστατών του ζευγαριού των Μεγάλω Δουκών, τα οποία αγιογραφήθηκαν κατόπιν παραγγελίας του Μεγάλου Δούκα Σεργίου του Αλεξάνδρου.

Η επίσημη τελετή εγκαινίων της εκθέσεως ολοκληρώθηκε με την συναυλία ορχηστρών και χορωδιών.

Ἐν συνεχείᾳ οι προσκεκλημένοι θαύμασαν έκθεση με περισσότερα από 400 ιστορικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων τα προσωπικά αντικείμενα της οικογένειας του Μεγάλου Δούκα, οι προσφορές αυτών στα μουσεία Μόσχας και αφερώματα στις Εκκλησίες των Αγίων Τόπων, αρχειακά τεκμήρια, φωτογραφίες, καλλιτεχνικά έργα, έργα εφαρμοσμένης τέχνης και κοσμήματα.