Τελετή εγκαινίων του Ιερού Ναού Αναστάσεως του Χριστού ετελέσθη στις 7 Οκτωβρίου 2013 στην πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου Ποντγκόριτσα. Στην τελετή και την επακολουθήσασα Θεία Λειτουργία συμμετείχαν οι Προκαθήμενοι και αντιπρόσωποι των κατά τόπους Ορθοδοξων Εκκλησιών, μέτοχοι των εορτασμών εξ αφορμής της επετείου των 1700 ετών από της εκδόσεως του Διατάγματος των Μεδιολάνων από τον Άγιο Ισαπόστολο Κωνσταντίνο τον Μεγάλο.

Ιερούργησαν ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος, ο Αγιώτατος Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσόστομος Β΄, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσεως, ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας Σάββας.

Μεταξύ συλλειτουργησάντων μελών των επίσημων αντιπροσωπειών ήταν και η συνοδεία του Αγιωτάτου Πατριάρχου Κυρίλλου, την οποία συναπάρτιζαν: ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Επίσκοπος Σολνετσνογκόρσκ Σέργιος, Διευθυντής της Διοικητικής Γραμματείας του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Επίσκοπος Μοράβιτσι Αντώνιος, εκπρόσωπος του Πατριάρχου Σερβίας στη Μόσχα, ο Πρωθιερέας Νικόλαος Μπαλασώφ, Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΤΕΕΣ, ο Πρωθιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ, Γραμματέας του ΤΕΕΣ επί των διορθοδόξων υποθέσεων, ο διάκονος Αλέξανδρος Βόλκωφ, Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών.

Την Μυσταγωγία παρακολούθησαν προσευχόμενοι ο Πρόεδρος του Μαυροβουνίου κ. Φίλιππος Βουγιάνοβιτς, ο Πρωθυπουργός της χώρας κ. Μίλο Τζουκάνοβιτς, εκπρόσωποι κρατικών αρχών, διάσημοι κοινωνικοί και πολιτιστικοί παράγοντες, διπλωμάτες, ο Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Μαυροβούνιο κ. Α. Νεστερένκο.

Επίσης παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, της Αρμενικής Αποστολικής Εκλησίας, άλλων ετεροδόξων κοινοτήτων.

Παρά τη βροχή, στην πλατεία μπροστά στον Ιερό Ναό συγκεντρώθηκαν πλήθη πιστών.

Ληξάσης της Θείας Μυσταγωγίας το εκκλησίασμα προσφώνησαν ο Αγιώτατος Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλος. Στον λόγο του προς τους μετέχοντες των εορτασμών ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Σήμερα τῃ από κοινού συμμετοχῃ των Κεφαλών των Ορθοδόξων Εκκλησιών ετελέσθησαν τα εγκαίνια αυτού του περικαλέστατου Ιερού Ναού. Εξαιτίας του μεγέθους, της ομορφιάς και της αρχιτεκτονικής τεχνοτροπίας του αυτός δεσπόζει στην Ποντγκόριτσα και σε ολόκληρο το Μαρυροβούνιο. Και τούτο δεν είναι τυχαίον, διότι ο Ναός αυτός αποτελεί αντικατόπτρισμα της μεγάλης Ορθοδόξου παραδόσεως, επί της οποίας θεμελιώνεται ο πνευματικός και ηθικός βίος αυτού του τόπου και του λαού.

Δεν είναι όμως τόσο σημαντικός αυτός καθεαυτός ο Ναός, όσο το γεγονός ότι κατά μια δυσχερή για τον λαό και τη χώρα ταύτη ιστορική περίοδο, οι άνθρωποι αποφάσισαν την ανέγερση αυτού. Είναι αδύνατη η ανέγερση του Ναού μόνο και μόνο με εντολή ενός κοσμικού ή εκκλησιαστικού άρχοντος, αλλά μόνο όταν οι άνθρωποι είναι εκείνοι, οι οποίοι το επιθυμούν. Διότι ο Ναός χτίζεται σ΄εκείνο το μέρος και σ΄εκείνη την εποχή, όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από αυτά.

Αυτός είναι ο λόγος διατί ο μεγαλοπρεπής Ναός αποτελεί μνημείο πίστεως της σημερινής γενιάς των Μαυροβουνίων. Είναι δικό σας μνημείο, το οποίο διαχρονικώς να υπενθυμίζει στους απογόνους σας την πίστη σας και ίσως να τους δώσει να καταλάβουν ότι εάν σε μια χαλεπή εποχή εδώ στο Μαυροβούνιο οι άνθρωποι επιθύμησαν να έχουν αυτό το Ναό, αυτό σημαίνει, ότι οι άνθρωποι καταλάβαιναν ότι δέχονται τη βοήθεια άνωθεν ακόμα σε πλέον δύσκολες περιστάσεις της ζωής των.

Ο Ναός όμως δεν είναι μόνο η μαρτυρία της πίστεως των ανθρώπων, αλλά και η πρόκληση για κάθε χριστιανό. Το μεγαλύτερο κόσμημα του Ναού δεν είναι η αρχιτεκτονική του, ούτε οι τοιχογραφίες, αλλά το εκκλησίασμα. Και αυτή είναι η πρόκληση να υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι πάντα να προσεύχονται σε αυτό το Ναό.  Όποιος προσεύχται ξέρει ότι η δύναμη του Θεού επιτελείται στην ασθενή ανθρώπινη ζωή και είναι μάλιστα ισχυροτέρα κάθε ανθρώπινης δυνάμεως. Αυτό μάλιστα επιμαρτυρεί και η περίπλοκη ιστορία της Εκκλησίας και του Μαυροβουνίου.

Ο λαός σας επέζησε μόνο κα μόνο επειδή κράτησε αναμμένη την δάδα της Ορθοδοξίας. Σε καιρούς χαλεπούς με εξωτερικούς εχθρούς να απειλούν την ίδια την ύπαρξη του μικρού Μαυροβουνίου, οι Μαυροβούνιοι αυτπροσδιορίσθησαν κατ΄αρχάς ως Ορθόδοξοι. Η Ορθοδοξία ήταν ο πυρήνας του αυτοπροσδιορισμού του λαού. Επέζησε ο λαός σας και το κράτος σας ακριβώς επειδή ποτέ δεν αλλαξοπιστήσατε.

Αυτός ο Ναός αποτελεί μεγάλο μνημείο πίστεως όχι μόνο της σημερινής γενιάς, αλλά και όλων των προγενέστερων γενιών, οι οποίες την κράτησαν με ευλάβεια. Σήμερα που ζούμε την εποχή της παγκοσμιοποιήσεως με την εξαφάνιση των συνόρων και μειώσεις των αποστάσεων, είναι άκρως σημαντικό να διατηρήσετε την ιδική σας εθνική, πνευματική και πολιτιστική ταυτότητα. Εύχομαι να δώσει ο Θεός ο λαός του Μαυροβουνίου να κρατήσει την ταυτότητά του και κυρίως να διατηρήσει την σχέση του με την μεγάλη Ορθόδοξη κληρονομιά».

Επίσης ο κ. Κύριλλος προσφώνησε τον Ιερώτατο Μητροπολίτη Μαυροβουνίου κ. Αμφιλόχιο και τον ευχαρίστησε εγκαρδίως για τους κόπους του: «Θα προσευχόμαστε για να είναι ενωμένη η Ορθόδοξη κληρονομιά εδώ στο Μαυροβύνιο και για το πρόσωπό Σας, διότι επωμίζεσθε υψηλή ευθύνη για την πνευματική ενοποίηση του Ορθοδόξου λαού του Μαυροβουνίου».

Σε ανάμνηση του σημερινού ιστορικού γεγονότος ο Πατριάρχης Κύριλλος προσέφερε στο Ναό εικονα της Παναγίας «Ζνάμενιε» ενώ στον ίδιο Μητροπολίτη Αμφιλόχιο ιερό εγκόλπιο.

Ακόμα ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος ευχαρίστησε τον Σέρβο Προκαθήμενο για την πρόσκληση να παραστεί στους εορτασμούς εξ αφορμής της επετείου των 1700 ετών από της εκδόσεως του Διατάγματος των Μεδιολάνων και των εγκαινίων του Ναού στην Ποντγκόριτσα.

Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας κάλεσε τους παρισταμένους να κρατήσουν την Ορθόδοξη πίστη η οποία είναι η σωτηρία μας.

Στην έξοδο του Ναού οι Προκαθήμενοι των Εκκλησιών άφησαν ελεύθερα τα λευκά περιστέρια και εν συνεχεία στον αύλειο χώρο φύτευσαν ελαιόδενδρα σε ανάμνηση του ιστορικού γεγονότος.

Διά της συμμετοχής στα εγκαίνια του Ιερού Ναού της Αναστάσεως και το συλλείτουργο ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα της επισκέψεως του Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας.