Διεθνές συνέδριο με τίτλο «Μοναστήρια και μοναχισμός: παράδοση και σύγχρονη εποχή» εγκαινιάσθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2013 στη Θεολογική Ακαδημία Μόσχας στη Λαύρα του Αγίου Σεργίου. Στο φόρουμ, διοργανωθέν από το Συνοδικό Τμήμα Ιερών Μονών και Μοναχισμού λαμβάνουν μέρος Ιεράρχες, Ηγούμενοι και Ηγουμένες των Ιερών Μονών, μονάζοντες και θεολόγοι από τη Ρωσία, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Πολωνία και τη Σερβία.

Το προεδρείο συναπαρτίζουν ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων, Πρόεδρος της Συνοδικής Βιβλικής Θεολογικής Επιτροπής, ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος (Εκκλησία Κύπρου), ο Αρχιεπίσκοπος Σέργκειγεφ Ποσάντ Θεόγνωστος, Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Ιερών Μονών και Μοναχισμού, οι Επίσκοποι: Δμήτροβ Θεοφύλακτος, βοηθός του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, Μπορίσοβο Βενιαμίν, βοηθός της επαρχίας Μινσκ, Παυλοντάρ και Αικιμπαστούζ Βαρνάβας, Αιλιστάς και Καλμυκίας Ζηνόβιος, Βοσκρεσένσκ Σάββας, βοηθός του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, Σούγιας και Τεϊκώφ Νίκων, Τάρ και Τιουκαλίν Σαββάτιος.

Ο Αρχιεπίσκοπος Θεόγνωστος μετέφερε την ευλογία του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου στους παρισταμένους και κάλεσε στην ειλικρινή συζήτηση των επίκαιρων ζητημάτων, προκειμένου να «εκπονήσουμε τις κοινές αρχές για να ξεπεράσουμε δυσκολίες, τις οποίες αντιμετωπίζουν σήμερα οι Ιερές Μονές και μονάζοντες». Μια από τις σπουδαιότερες ασχολίες του συνεδρίου, κατά τη γνώμη του Ιεράρχου, είναι η συζήτηση του σχεδίου «Περί Ιερών Μονών και μοναζόντων», στο οποιό επί τριετία εργάζονται ειδικοί της Υποεπιτροπής της Διασυνοδικής Επιτροπής, του Συνοδικού Τμήματος Ιερών Μονών και Μοναζόντων καθώς οι Ηγούμενοι και Ηγουμένες των Σταυροπηγιακών Μονών στις συνάξεις τους.

Εν συνεχείᾳ ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας παρουσίασε ομιλία με τίτλο «Μοναχισμός ως Μυστήριο της Εκκλησίας». Ακολούθησε η συζήτηση στα πλαίσια της οποίας ο Ιεράρχης απάντησε σε ερωτήματα του ακροατηρίου.

Επί δυο ημέρες ο μετέχοντες του φόρουμ θα παρακολουθήσουν ομιλίες των Ιεραρχών, των Ηγουμένων και αδελφών των Ιερών Μονών από διάφορες χώρες. Στο τέλος θα υπογραφεί κοινό ανακοινωθέν.