Συνεδρίαση του Συμβουλίου Εποπτείας του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος υπό την προεδρία του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου πραγματοποιήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2012 στην Πατριαρχική κατοικία της Ιεράς Μονής Αγίου Δανιήλ Μόσχας.

Μέλη του Συμβουλίου είναι Ιεράρχες και κληρικοί της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας: Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, Πρύτανης του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών, ο Αρχιεπίσκοπος Βερεγιάς Ευγένιος, Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας της Ορθοδόξου Εκλησίας της Ρωσίας, Πρύτανης των Θεολογικών Σχολών Μόσχας, ο Επίσκοπος Γκάτσινας Αμβρόσιος, Πρύτανης των Θεολογικών Σχολών Αγίας Πετρουπόλεως, ο πρωθιερεύς Βλαδίμηρος Βορομπιώφ, Πρύτανης του Ορθόδοξου Πανεπιστημίου Ανθρωπιστικών Σπουδών Άγιος Τύχων.

Επίσης να συμμετάσχουν στη συνεδρίαση προσήλθαν εκπρόσωποι των αρχών, των κοινωνικών φορέων και επιχειρηματίες. Ανάμεσά τους ήταν ο Πρόεδρος του Ανώτατο Ελεγκτικού Ιδρύματος κ. Σ. Στεπάσιν, ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Α. Κονοβάλωφ, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Γραφείου του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Α. Μπεγκλώφ και άλλοι.

Προσφωνώντας τους παρευρισκομένους ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος τόνισε τη μεγάλη σημασία του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών στο σύστημα της ανώτατης θεολογικής παιδείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.

Αναφερόμενος στην ιστορία της Εκκλησίας της εποχής των διώξεων κατά της πίστεως τον 20 αιώνα, ο Αγιώτατος Πατριάρχης υπογράμμισε ότι ως αποτέλεσμα αυτών ήταν πολλές απώλειες. «Για έναν εξωτερικό παρατηρητή αυτές οι απώλειες συνδέονταν με την απώλεια των ορατών υλικών σημαδιών του εκκλησιαστικού βίου, δηλαδή Ιερών Ναών και Μονών. Αλλά ίσως το φοβερότερο χτύπημα δέχθηκε το σύστημα παιδείας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας. Εάν ακόμα παραλείψουμε το θέμα εκείνων των εκκλησιαστικών ενοριακών σχολείων, τα οποία λειτουργούσαν στη Ρωσική αυτοκρατορία και κυριλεκτικά παρείχαν τη στοιχειώδη μόρφωση στο λαό μας, αλλά να περιορισθούμε μόνο στα θεολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, ούτως ή άλλως πρέπει να ομολογήσουμε ότι σχεδόν όλα κατεστράφησαν. Μια δειλή προσπάθεια αναγεννήσεως καταγράφηκε μόνο μετά τη λήξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου», ανέφερε ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας.

Ο Πατριάρχης Κύριλλος επίσης τόνισε τη σημασία της συνέχειας στο χώρο της παιδείας: «Με τη διακοπή της συνέχειας καταστρέφεται το σύστημα. Ερωτηθείς για το πόσα Πανεπιστήμια πρέπει  να τελειώσει κανείς για να γίνει πολιτισμένος άνθρωπος ο Κομισάριος του λαού για θέματα παιδείας Λουνατσάρσκυ απάντησε: «Τρεις, με προϋπόθεση το πρώτο να τελειώσει ο παππούς σας, το δεύτερο ο πατέρας σας και το τρίτο εσείς ο ίδιος». Και δεν είχε άδικο. Εάν υπάρχει συνέχεια, η παιδεία καρποφορεί, αφομοιώνεται και όπως λένε «λειτουργεί»: δημιουργεί το πολιτιστικό περιβάλλον, διαμορφώνει μια διανοητική ατμόσφαιρα είτε στην κοινωνία, είτε στην Εκκλησία».

Συνεχίζοντας την αναφορά του στις ζημιές στη θεολογική παιδεία κατά το παρελθόντα αιώνα, ο Αγιώτατος Πατριάρχης επεσήμανε ότι αυτές αφορούσαν κυρίως τη μόρφωση των θεολόγων υψηλού επιπέδου. Την κατάρτιση, απαραίτητη για τα κηρύγματα, δηλαδή για την απόκτηση εμπειριών για την τέλεση ιεροπραξιών, την ανέλαβαν Ιερατικές Σχολές και Ακαδημίες μετά τον πόλεμο, ενώ δεν υπήρχε η δυνατότητα μορφώσεως των εκκλησιαστικών επιστημόνων. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αισθανθούμε την αδυναμία της θέσεώς μας στο διεθνή χώρο. Έτυχα να συμμετάσχω σε πολλούς θεολογικούς διαλόγους στο διμερές και πολυμερές επίπεδο, και εκτός από θαύμα δεν εξηγείται πως καταφέραμε κάτι και κάπως επηρεάσαμε τους ανθρώπους, διότι το επίπεδο της θεολογικής κατάρτισης στην τότε Σοβιετική Ένωση δεν ανταποκρινόταν στο κοινώς αποδεκτό στην Ευρώπη ή την Αμερική», σημείωσε ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος.

«Τώρα ζούμε διαφορετική εποχή: έχουν επαναλειτουργήσει ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, γίνονται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στις θεολογικές σχολές, προσελκύονται στελέχη από τα ανώτατο κοσμικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Σήμερα τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα εν πολλοίς ανταποκρίνονται ακόμα και στο διεθνές επίπεδο», είπε ο κ. Κύριλλος, σημειώνοντας την ανάγκη της διαρκούς ανυψώσεως του επιπέδου. Και όμως η κατάρτιση της ανώτατης βαθμίδας των επιστημόνων θεολόγων στη Ρωσική Εκκλησία είναι ακόμα ελλιπής. Ακριβώς για να συμπληρωθεί αυτή η έλλειψη  συστάθηκε το Πανεκκλησιαστικό Τμήμα Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών.

Τα τελευταία χρόνια λόγω μεταρρυθμίσεων στη Ρωσική Εκκλησία δημιουργήθησαν νέες επαρχίες, οι οποίες διπλασιάσθησαν (από 79 έως 158), με χειροτονίες νέων Επισκόπων, οι οποίοι δε θα υπηρετούν σε μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά στις περιφέρειες. Ειδική κατάρτιση στους μέλλοντες και νεοχειροτονηθέντες Ιεράρχες προσφέρεται από το Πανεκκλησιαστικό Τμήμα Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών.

«Επιπλέον αυτή τη στιγμή στην Εκκλησία μας γίνεται «νομοθετικό» έργο μεγάλης κλίμακος. Πρόκειται για την κατάρτιση θεμελιωδών κειμένων, τα οποία να ρυθμίζουν όλες τις πτυχές του εκκλησιαστικού βίου, όπως τις σχέσεις της Εκκλησίας και Πολιτείας, Εκκλησίας και Κοινωνίας», ανέφερε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Εν κατακλείδι ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος με ευγνωμοσύνη τόνισε την ενεργό υποστήριξη και βοήθεια των ευεργετών στη θεολογική παιδεία και την εκκλησιαστική επιστήμη στη Ρωσία.

Κατά τη διάρκεια της συνεδριάσεως πραγματοποιήθηκε η οπτική παρουσίαση του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών, την οποία σχολίαζε ο Μητροπολίτης Βολκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρύτανης του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος.

Ο Σεβασμιώτατος Πρύτανης επίσης ενημέρωσε για τη διαδικασία μάθησης, η οποία ακολουθεί τις προδιαγραφές στο σύστημα παιδείας, οι οποίες ισχύουν στη Ρωσία, για την ανάπτυξη επαφών με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ημεδαπής και αλλοδαπής κ.α.

Στη συνάντηση συζητήθηκαν οι προοπτικές της ανάπτυξης του Πανεκκλησιαστικού Τμήματος Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών και εγέρθη ζήτημα αναστηλώσεως των κτιρίων του Πατριαρχικού Μετοχίου Τσερνίγκοφσκογιε, παραχωρηθέντων για την κάλυψη αναγκών του εκπαιδευτικού ιδρύματος.