Στα πλαίσια της εβδομαδιαίας τηλεοπτικής εκπομπής «Εκκλησία και κόσμος» της 10ης Σεπτεμβρίου 2011 με θέμα τη θρησκευτική ελευθερία και διώξεις σε βάρος των χριστιανών, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, αναφέρθηκε ειδικότερα στις επισκέψεις του στη Μέση Ανατολή.
Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων εργασίας που πραγματοποίησε στην Τουρκία, τη Συρία και το Ισραήλ, ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ είχε συναντήσεις με τους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο, Αντιοχείας Ιγνάτιο και τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς. Ο Ιεράρχης αναφέρθηκε στην κατάσταση των χριστιανών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής χαρακτηρίζοντας αυτή ως εξαιρετικά δεινή και πολλές φορές ακόμα και τραγική. «Σε ορισμένες χώρες η ζωή των χριστιανών κινδυνεύει. Σήμερα πολλοί είναι εκείνοι, οι οποίοι λέγουν ότι το πρόβλημα της χριστιανοφοβίας αποσειωπείτο από καιρό. Αλλά άρχισε να συζητιέται μόλις πρόσφατα και ξαφνικά. Δεν παρήλθε πολύς χρόνος από τότε που συμμετείχα στο χριστιανικό, ιουδαϊκό και μουσουλμανικό συνέδριο στην Ουγγαρία, όπου εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ ανέφερε στατιστικά, κατά τα οποία κάθε πεντάλεπτο παγκοσμίως σκοτώνεται ένας χριστιανός, το οποίο σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια ενός χρόνου 105 χιλιάδες χριστιανοί σκοτώνονται πέφτοντας θύματα βίας για θρησκευτικούς λόγους».
Σύμφωνα με τα δεδομένα της Επιτροπής Επισκοπικών Διασκέψεων της Ευρώπης, η οποία ενώνει εκπροσώπους των Ρωμαιοκαθολικών Επισκοπικών Διασκέψεων των χωρών-μελών της ΕΕ, περίπου 170 χιλιάδες χριστιανοί ετησίως υφίστανται διώξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται «για ένα τεράστιο αριθμό, ο οποίος είναι αδύνατο να περιφρονηθεί. Δυστυχώς σε ολόκληρη σειρά χωρών της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής παρατηρούμε σήμερα την σημαντική επιδείνωση της καταστάσεως των χριστιανών, η οποία οφείλεται ακόμα και στις αλλαγές των εκεί πολιτικών καθεστώτων. Σε ορισμένες χώρες τα πολιτικά καθεστώτα αλλάζουν υποβοηθούμενα από εξωτερική δύναμη. Μάλιστα διακηρύσσεται ως σκοπός η δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους, αλλά αυτές οι πολιτικές αλλαγές επιφέρουν μεγάλα δεινά για τους χριστιανούς». Συνεχίζοντας τη σκέψη του αυτή ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας τόνισε ότι πολλές φορές «οι χριστιανοί στις χώρες αυτές πέφτουν όμηροι και θύματα των εκεί πολεμικών συγκρούσεων».
Επίσης υπενθύμισε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας ευρίσκεται σε διαρκή διάλογο με εκπροσώπους των ετεροδόξων καθώς και ετεροθρήσκων με σκοπό την «κοινή επεξεργασία ενός μηχανισμού, ο οποίος θα αποτρέπει τις συγκρούσεις και τη φυγή των χριστιανών από τους χώρους όπου κατοικούσαν στο διάβα των αιώνων».
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ επίσης υπογράμμισε ότι το Πατριαρχείο Μόσχας δείχνει αλληλεγγύη προς τους μουσουλμάνους, οι οποίοι δηλώνουν τις παραβάσεις των θρησκευτικών τους δικαιωμάτων στην Ευρώπη: «Ισχυριζόμαστε ότι κάθε παραβίση της θρησκευτικής ελευθερίας είναι απαράδεκτη και ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν δικαίωμα να δηλώνουν δημοσίως τη θρησκευτικότητά τους, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος να φουρούν ενδυμασία, τα οποία ορίζει α’ ή β’ θρησκεία». Και όμως, το ζήτημα πρέπει, σύμφωνα με τον κ. Ιλαρώνα, να δέχεται την αμοιβαία προσέγγιση: «Γνωρίζουμε ότι σε ορισμένες αραβικές χώρες απαγορεύονται οι κατασκευές Ιερών Ναών. Π.χ. στη Σαουδική Αραβία είναι αδύνατο να κατασκευασθεί ένας Ναός. Μπορούμε να βάλουμε ερώτηση, διατί σε μια χριστιανική χώρα να χτίζονται οι μιναρέδες ενώ σε μια μουσουλμανική χώρα δε μπορούν να χτισθούν Ναοί; Φρονώ ότι αυτός ο διάλογος πρέπει να διεξάγεται με αυτό τον τρόπο. Σε τελική ανάλυση πρέπει να οδηγηθούμε στο ότι τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων δε θα παραβιάζονται πουθενά, ούτε στο χριστιανικό κόσμο, ούτε στο σύγχρονο δυτικό κόσμο, ο οποίος ουσιαστικά είναι δύσκολο ήδη να χαρκατηρισθεί ως χριστιανικός, διότι η νομοθεσία του διέπεται από τα κοσμικά πρότυπα, ούτε και σε άλλα μέρη. Πρέπει από κοινού να δημιουργούμε ένα αρμονικό κόσμο, όπου μπορούν να συνυπάρχουν όσοι πρεσβεύουν διαφορετικές θρησκείες και αντιλήψεις».