Ο εκδοτικός οίκος Pavel Mervart της Πράγας κυκλοφόρησε την τσεχική μετάφραση του έργου του Μητροπολίτης Ιλαρίωνα «Πνευματικός κόσμος του Αγίου Ισαάκ του Σύρου». Να αναφερθεί ότι το έργο είχε κυκλοφορήσει στη Ρωσική, την Αγγλική, τη Γαλλική, την Ιταλική και την Ελληνική γλώσσα. Είναι η πρώτη μονογραφία στη σύγχρονη θεολογική επιστήμη που ασχολείται με αυτό το μεγάλο πατέρα της Εκκλησίας του 8 αιώνα και η οποία είχε ευρεία απήχηση τόσο στου Ρώσους όσο και στους αλλοδαπούς αναγνώστες.

Χρησιμοποιώντας τους περίφημους «Ασκητικούς λόγους» όπως και τα νεοανακαλυφθέντα κείμενα «Περί των θείων μυστηρίων και του πνευματικού βίου» του Αββά Ισαάκ του Σύρου, ο συγγραφέας επιχειρεί την αποκατάσταση του θεολογικού συστήματος του Σύρου αναχωρητή καθώς και την ανάλυση την ασκητική και μυστικιστική του διδασκαλία: για την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και του ανθρώπου προς τον Θεό,  για τους πειρασμούς και τη θεοεγκατάλειψη, για την ταπείνωση και τα δάκρυα της μετανοίας, για την προσευχή και τις μυστικιστικές λάμψεις, για τη ζωή μετά το θάνατο και για τα έσχατα.

Στην παρούσα έκδοση ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας απαντάει σε πολλαπλές ερωτήσεις των αναγνωστών, τις οποίες έκαναν μετά την πρώτη έκδοση του έργου (σχετικά με την ιστορία της Εκκλησίας της Ανατολής, τη χριστολογία της, τη θέση του Αγίου Ισαάκ του Σύρου στην Ορθόδοξη Εκκλησία, την αυθεντικότητα των νεοανακαλυφθέντων κειμένων του Αββά Ισαάκ, το συνδυασμό ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο τόμο των έργων του κλπ.). Η έκδοση περιλαμβάνει περικοπές από την «Επιστολή προς τον μαρ Ισοζέκ» και περίπου 70  αποσπάσματα των «Γνωστικών κεφάλαιων» του Ισαάκ του Σύρου, το πρωτότυπο κείμενο των οποίων μέχρι τώρα δεν έχει εκδοθεί.

Το 1997 ο συγγραφέας κατάφερε να αντιγράψει ένα χειρόγραφο του 19 αιώνα με πλήρη κείμενο των «Κεφαλαίων» στη βιβλιοθήκη του Χαλδαίου Αρχιεπισκόπου Τεχεράνης μαρ Γιουχάνναν Ησαΐα. Αργότερα ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας μελέτησε και ένα χειρόγραφο του δεύτερου τόμου του Ισαάκ του Σύρου, που χρονολογείται στο 10 αιώνα και φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη Bodlean της Οξφόρδης. Σε αυτό το γεγονός οφείλεται η μετάφραση ορισμένων σημαντικότερων περικοπών και η ένταξή τους στην παρούσα έκδοση.