Στις 28 Σεπτεμβρίου 2010 ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δέχθηκε στο γραφείο του στη Μόσχα τη Γενική Διευθύντρια της UNESCO κα Ιρίνα Μπόκοβα.

Συμμετείχαν εκ μέρους του Πατριαρχείου Μόσχας ο Αντιπρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων Ηγούμενος Φίλιππος Ριαμπίχ, ο Γραμματέας επί των υποθέσεων εξωτερικού ιερέας Σέργιος Ζβοναριώφ, στέλεχος του ΤΕΕΣ κ. Β. Κιπσίντζε, εκ μέρους  της UNESCO ο Προϊστάμενος του γραφείου του οργανισμού στη Μόσχα κ. Ντέντεφ Μπάνταρτς καθώς και στελέχη της Γραμματείας κα Βεσελίνα Ιβάνοβα, κα Κρίστα Πικκάτ και κ. Ανδρέας Σεβελιώφ, και εκ μέρους του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας εκπρόσωπος της Ρωσίας στη UNESCO κα. Αι.Μιτροφάνοβα, ο Υπεύθυνος Γραμματέας της Επιτροπής  για την UNESCO κ. Γ. Ορντζονικιντζε, ο Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας για ειδικές αποστολές κ. Α. Βντόβιν και άλλοι επίσημοι. Επίσης στη συνάντηση παρέστη και ο Πρόεδρος του Διεθνούς Ιδρύματος για την Ενότητα των Ορθοδόξων Λαών κ. Β. Αλεξέγιεφ.

Στα πλαίσια της συνάντησης με την κα Μπόκοβα ο Αγιώτατος Πατριάρχης υπενθύμισε την επικαιρότητα του θέματος για το σύστημα των διεθνών σχέσεων και γενικά για τη δομή της ανθρώπινης κοινωνίας όπου ένα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο θρησκευτικός παράγοντας. «Η θρησκεία είναι ένας από τους σημαντικότερους τρόπους υποστήριξης των ηθικών αρχών του ανθρώπου. Ανεξάρτητα από τη στάση των ανθρώπων απέναντι στη θρησκεία είναι προφανές, ότι η έλλειψη των ηθικών αρχών συνεπάγεται τη διαφθορά των νόμων και της νομιμοφροσύνης, την αύξηση της εγκληματικότητας, προσωπικές και οικογενειακές τραγωδίες, καθώς και ένα μεγάλο αριθμό προβλημάτων στο επίπεδο της οικογένειας της κοινωνίας, της Πολιτείας και στο διεθνές επίπεδο, τόνισε ο Πατριάρχης Κύριλλος. Και πρόσθεσε, κατά τη γνώμη μας, ανεξάρτητα από τη στάση απέναντι στη θρησκεία πολύ σημαντικός είναι σεβασμός του θρησκευτικού παράγοντα. Μας προκαλούν ανησυχίες οι υφιστάμενες σε ορισμένα κράτη τάσεις, στα πλαίσια των οποίων ο θρησκευτικός παράγοντας εξωθείται στον τομέα προσωπικής ζωής».

Επίσης ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τόνισε ότι με το σεβασμό τόσο θρησκευτικής όσο και μη θρησκευτικής επιλογής του ανθρώπου, πολύ σημαντική είναι η πλήρη προστασία του δικαιώματος των ανθρώπων να πρεσβεύουν την πίστη τους και να μη ντρεπόμαστε να το κάνουμε τόσο στο προσωπικό όσο και στο δημόσιο χώρο.

«Κατά την άποψή μου από όλους τους διεθνείς οργανισμούς η UNESCO πρέπει να κατέχει μια ιδιαίτερη στάση απέναντι στον θρησκευτικό τομέα για τον ακόλουθο λόγο, διότι η θρησκεία έχει άμεση σχέση με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ανάλογα με την κοσμοαντίληψη για ορισμένους ανθρώπους η θρησκεία αποτελεί θεμέλιο του πολιτισμού, ενώ για τους άλλους είναι μια από τις σπουδαίες διαστάσεις αυτού.  Κάνοντας λόγο για τον πολιτισμό, πιο συχνά εννοούμε την ιστορική κληρονομιά των ανθρώπων, παρόλο που λαμβάνονται υπόψη και οι σύγχρονες εκδηλώσεις του πολιτισμού. Εάν κάποιος επιθυμεί να γνωρίσει τον πολιτισμό της Ρωσίας ή της Βουλγαρίας θα ασχοληθεί κυρίως με την μελέτη της αρχαίας αρχιτεκτονικής, της ναοδομίας, της αγιογραφίας, της ψαλμωδίας, διότι η πολιτιστική κληρονομιά περιλαμβάνει ένα εθνικό κώδικα και διαμορφώνει την ταυτότητα του έθνους, όπου τεράστιο ρόλο διαδραματίζει βέβαια η θρησκεία. Αυτός είναι ο λόγος γιατί σύμφωνα με την άποψή μας ανάμεσα στην UNESCO και τους θρησκευτικούς οργανισμούς πρέπει να αναπτύσσονται ενεργά σχέσεις αμοιβαίου οφέλους», τόνισε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος.

Ακόμα στη συζήτηση με τη Γενική Διευθύντρια της UNESCO ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας υπενθύμισε ότι πρόσφατα οι ορισμένοι θρησκευτικοί ηγέτες, συνειδητοποιώντας τον ειρηνοποιητικό δυναμικό της θρησκείας και τη σπουδαιότητα του θρησκευτικού παράγοντα για το σύγχρονο κόσμο ακόμα και για τον τομέα διεθνών σχέσεων, ανέλαβαν μια πρωτοβουλία και εισηγήθηκαν την σύσταση στα πλαίσια του ΟΗΕ μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου στο θρησκευτικό τομέα, η οποία να συνδράμει στην επίλυση  των σύγχρονων προβλημάτων της παγκόσμιας κοινότητας, τα οποία ούτως ή άλλως σχετίζονται με το θρησκευτικό παράγοντα. Σύμφωνα με τον Πατριάρχη Κύριλλο την επίλυση απαιτούν τα θέματα της Μέσης Ανατολής ενώ την ανησυχία προκαλούν επίσης και ορισμένες διαδικασίες, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στην Ευρώπη.

Ο Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος θεωρεί ότι για την επίλυση των προβλημάτων απαιτείται μια εμπεριστατωμένη έρευνα με βάσει όλα τα στοιχεία συμπεριλαμβανομένου και του θρησκευτικού. Κάθε άνθρωπος δικαιούται να ακολουθεί τη δική του άποψη, αλλά η περιφρόνηση της αυτοκατανόησης των θρησκευτικών κοινοτήτων είναι ένα σοβαρό σφάλμα.

«Κατά το παρελθόν ένα από τα προβλήματα στον τομέα διαθρησκειακών σχέσεων ήταν ότι η μια θρησκεία μελετούσε την άλλη κατά το πλείστον όχι με βάση την αυθεντική μαρτυρία της τελευταίας, αλλά σύμφωνα με τα δικά της σχόλια επί αυτής. Ενίοτε αυτή η συγκριτική διδασκαλία των θρησκειών προωθούσε την επιθετικότητα και οδηγούσε στις συγκρούσεις», είπε εν συνεχεία ο Αγιώτατος Πατριάρχης και επέστησε την προσοχή των παρόντων στην παρόμοια κατάσταση στις ημέρες μας, όταν με βάση τις κοσμικές θέσεις επιχειρείται η ανάλυση και η αξιολόγηση της αυτοκατανόησης μιας ή της άλλης κοινότητας στα πλαίσια των συγκρούσεων. «Εδώ οφείλεται η ιδέα για την απαραίτητη συμμετοχή ως εμπειρογνώμονες των θρησκευτικών ηγετών, οι οποίοι να εκπροσωπήσουν αυθεντικά τη μια ή την άλλη θρησκευτική άποψη ακόμα και με σκοπό τη μελέτη των εξελίξεων σε διάφορα «καυτά σημεία», επεσήμανε ο Πατριάρχης Κύριλλος.

Σύμφωνα με τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλο υπάρχουν πολλά άλλα θέματα όπου η θρησκευτική εμπειρογνωμοσύνη υψηλού επιπέδου θα μπορούσε να ωφελήσει: «Εάν κάνουμε λόγο για ένα πραγματικό και όχι τυπικό διάλογο, ο οποίος ενίοτε πραγματοποιείται σε διάφορους διεθνούς χώρους, όπου οι άνθρωποι συνέρχονται μόνο για να καταγράψουν σε ανακοινωθέν ότι πραγματοποιήθηκε ο διάλογος, πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τους πραγματικούς φορείς της θρησκευτικής συνείδησης, ικανούς να εκπροσωπήσουν κατάλληλα τη δική τους άποψη και ανοιχτούς προς το διάλογο. Πολλά έχουν γίνει στον τομέα του διαθρησκειακού και διαπολιτιστικού διαλόγου, αλλά δυστυχώς υπήρχαν και αρκετά πολύ δαπανηρά σχέδια και εξαιρετικά αναποτελεσματικά διαβήματα».

Ο Αγιώτατος κ. Κύριλλος χαρακτήρισε το σύγχρονο διαθρησκειακό διάλογο ως πολιτικά ορθό, ευέλικτο και ταυτόχρονα αναποτελεσματικό, καλώντας να  ξεπεραστεί αυτή η κατάσταση. Μια από τις πρώτες προσπάθειες ήταν η πρόταση μια μεγάλης ομάδας θρησκευτικών ηγετών να συσταθεί στα πλαίσια του ΟΗΕ ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου, όμως οι ορισμένες εσωτερικές διατάξεις του ΟΗΕ εμπόδισαν την υλοποίηση αυτής της ιδέας. Στην επόμενη φάση πραγματοποιήθηκε η συζήτηση με τον πρώην Γενικό Γραμματέα της UNESCO κ. Κ. Ματσούρα του ενδεχόμενου της σύναψης των σχετικών επαφών με αυτόν τον οργανισμό, διότι αυτός εντάσσεται στο σύστημα του ΟΗΕ και είναι πιο εγγύς από όλους από την άποψη της θεματολογίας και του πνεύματος προς το θρησκευτικό θέμα. Η Αυτού Αγιώτητα εκτιμά ότι «στα πλαίσια των σχέσεων των θρησκειών με την UNESCO θα μπορούσαμε να συστήσουμε αυτή την ομάδα».

Για πρώτη φορά η ιδέα της σύστασης αυτής της ομάδας ανακοινώθηκε επίσημα στην Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής Θρησκευτικών Ηγετών το 2006 στη Μόσχα, την παραμονή της συνεδρίας του «G8». Η τελευταία Σύνοδος όπου υπήρχαν οι σχετικές δηλώσεις διεξάχθηκε φέτος στο Μπακού.

Ο Αγιώτατος Πατριάρχης επίσης υπενθύμισε ότι σε ανάπτυξη του θέματος της συνεργασίας με την UNESCO διατυπώθηκαν οι επιθυμίες να υπάρχει στην έδρα αυτού του οργανισμού ένας ειδικός συντονιστής, ο οποίος να διατηρεί τις επαφές μεταξύ της UNESCO και των κορυφαίων θρησκευτικών οικογενειών.

Από την πλευρά της η Γενικής Διευθύντρια κ. Μπόκοβα ευχαρίστησε τον Πατριάρχη Κύριλλο για την ευκαιρία της συνάντησης και για τις απόψεις του σχετικά με τις εξελίξεις στο σύγχρονο παγκοσμιοποιούμενο κόσμο.

Επίσης η κα Μπόκοβα ενημέρωσε τον Προκαθήμενο της Ρωσικής Εκκλησίας για τους σκοπούς και τους στόχους του οργανισμού στα πλαίσια του ΟΗΕ, τονίζοντας την ανάγκη της επαναστοχασμού των παγκόσμιων εξελίξεων. Αναφερόμενη στα προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζει η σύγχρονη κοινωνία, συγκεκριμένα επεσήμανε την έλλειψη της αμοιβαίας κατανόησης ανάμεσα στους ανθρώπους. Σύμφωνα με την Γενική Διευθύντρια, η αποστολή της είναι να ανοίξει την κοινή συζήτηση με τα κράτη-μέλη του οργανισμού για τα επίκαιρα θέματα της σύγχρονης κοινωνίας για ώστε να γίνει και η αξιολόγησή τους.

Όπως θεωρεί η κα Μπόκοβα, η παγκόσμια οικονομική κρίση ώθησε πολλούς να σκεφτούν και για άλλες αξίες εκτός από υλικές. «Για μένα η κρίση αυτή δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και η ηθική…Έχουμε ανάγκη από μια καινούργια προσέγγιση των προβλημάτων, τα οποία αντιμετωπίζουμε», ανέφερε η Γενική Διευθύντρια της UNESCO.

Επίσης η κα Μπόκοβα μίλησε για την ανάγκη ενός διαπολιτισμικού διαλόγου με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό, τονίζοντας τη σπουδαιότητα του θρησκευτικού στοιχείου αυτού του διαλόγου.

Τέλος, στα πλαίσια της συνάντησης τα μέρη έκριναν απαραίτητη τη διεξαγωγή των περαιτέρω  συζητήσεων για τον πρακτικό μηχανισμό του διαλόγου των θρησκευτικών ηγετών σε συνεργασία με την UNESCO.