Παραμονή της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου, στις 26 Σεπτεμβρίου 2010, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας χοροστάτησε στην Ιερά αγρυπνία με την τελετή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων θλιβομένων η χαρά» της Μόσχας.

Μετά το πέρας της αγρυπνίας ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας κήρυξε τον θείο λόγο, όπου ευχήθηκε τους πιστούς, τονίζοντας ότι «Αυτή η εορτή θεσπίστηκε μετά την ανεύρεση τον 4 αιώνα από την Αγία Ισαπόστολο και βασίλισσα Ελένη του Τιμίου Και Ζωοποιού Σταυρού. Γνωρίζουμε για το γεγονός από την εκκλησιαστική ιστορία: ο Σταυρός του Κυρίου ανακαλύφθηκε στο Γολγοθά μαζί με τους δυο άλλους σταυρούς των ληστών. Και για να ξεχωρίσουν τον Σταυρό του Σωτήρα κάθε σταυρός με τη σειρά του τοποθετήθηκε στο σώμα νεκρού. Μόλις ο Σταυρός του Κυρίου άγγιξε το νεκρό, αυτός αμέσως αναστήθηκε. Από την εποχή εκείνη ο Τίμιος Σταυρός του Κυρίου φυλάσσεται στην Ιερουσαλήμ ενώ τα τεμάχιά του απονεμήθηκαν σε όλη την οικουμένη.

Σε ανάμνηση του γεγονότος, το οποίο διαπιστώνεται από την ιστορία της Εκκλησίας, θεσπίστηκε η σημερινή εορτή.

Αφού ανακαλύφθηκε ο Σταυρός του Κυρίου, συγκεντρώθηκε πολύς κόσμος, ώστε για πολλούς ήταν αδύνατο να το δουν. Για το λόγο αυτό ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων ανύψωσε ψηλά το Ζωοποιό Σταυρό του Χριστού, για να μπορέσουν οι άνθρωποι να το βλέπουν και να το προσκυνήσουν, φωνάζοντας: «Κύριε ελέησον». Έκτοτε η τελετή της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού πραγματοποιείται στις αρχιερατικές ακολουθίες στους Καθεδρικούς Ναούς, ώστε βλέποντας το Σταυρό του Κυρίου, κι εμείς να λάβουμε από αυτό την πνευματική δύναμη και την παρηγοριά», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας.

Επίσης ο Ιεράρχης πρόσθεσε ότι «δεν είναι τυχαίο ότι ο Σταυρός του Κυρίου έγινε σύμβολο της χριστιανικής ζωής και της χριστιανικής Εκκλησίας. Το σταυρό φοράμε στο σώμα μας, κάνουμε σταυρό κάθε φορά που πρόκειται να αρχίσουμε κάποια εργασία ή να την ολοκληρώσουμε, με το σταυρό ευλογούμε τους πλησίον μας για να τους μεταδοθεί μέσα του η Θεία δύναμη. Γνωρίζουμε ότι ο Σταυρός έχει μια ιδιαίτερη θαυματουργική δύναμη και ακόμα στις προσευχές επικαλούμαστε το Σταυρό του Κυρίου, πιστεύοντας ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο Οποίος σταυρώθηκε και αναστήθηκε για χάρη της σωτηρίας μας μας εισακούει μέσω του Σταυρού Του».

Τέλος ο κ. Ιλαρίωνας ανέφερε ότι αύριο θα τελείτο η Θεία λειτουργία δίπλα στο Σταυρό του Κυρίου και όλοι θα παρακαλούσαν ώστε ο Κύριος να δώσει σε καθένα την άφεση αμαρτιών, τη σωτηρία και την αιώνια ζωή».