Η πρώτη μέρα του προγράμματος της επισκέψεως του Αγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου στην Οδησσό της 20ης Ιουλίου 2010 ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στην Ιερά ανδρώα Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Στις Άγιες Πύλες της Μονής τον Αγιώτατο κ. Κύριλλο υποδέχθηκαν ο Καθηγούμενος της Μονής Επίσκοπος Μπέλγκοροντ-Ντνεστρόφσκυ Αλέξιος με την αδελφότητα, ηγούμενες και ηγουμένες των Ιερών Μονών της επαρχίας Οδησσού, φοιτητές της Ιερατικής Σχολής Οδησσού.


Επίσης μαζί με τον Αγιώτατο Πατριάρχη Κύριλλο στη Μονή έφτασαν ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Βλαδίμηρος, Μητροπολίτης Οδησσού και Ιζαμήλ, Επίσκοποι της Ουκρανικής Εκκλησίας καθώς και μέλη της επίσημης αντιπροσωπείας του Πατριάρχη Κυρίλλου.
Στο Ιερό Ναό της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής της Μονής τον Προκαθήμενο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας καλωσόρισε ο Επίσκοπος Αλέξιος, ο οποίος προσέφερε στον Πατριάρχη ένα σετ από ωμοφόριο, επιτραχήλιο και επιμανίκια.

Εν συνεχεία η Αυτού Αγιότητα απευθύνθηκε στους Αρχιερείς, τους ιερείς, τους μοναχούς και τους λαϊκούς, τονίζοντας: «Χαίρομαι και συγκινούμαι σε μεγάλο βαθμό πατώντας τα χώματα της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής της πόλεως Οδησσού. Εδώ και χρόνια ένας Πατριάρχης Μόσχας δεν είχε δυνατότητα να έλθει εδώ για να μείνει ορισμένο διάστημα μαζί με την αδελφότητα της Μονής και να ξεκουραστεί μέσα στην ιστορική του κατοικία».
Επίσης ο Πατριάρχης Κύριλλος ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο κ. Βλαδίμηρο και τον Σεβασμιώτατο κ. Αγαθάγγελο για τις προσπάθειές τους ώστε αυτή η επίσκεψη στη Μονή να γίνει εφικτή. Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας εξήρε το ρόλο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, της ιστορικής Εκκλησίας του Ουκρανικού λαού για το τεράστιο ρόλο, τον οποίο διαδραματίζει στη σταθεροποίηση του βίου του Ουκρανικού λαού και στη διαφύλαξη της ενότητας αυτού.

Ακόμα αναφέρθηκε στους μοναχικούς αγώνες, οι οποίοι επιτελούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Σύμφωνα με τον Πατριάρχη στο επίκεντρο των αγώνων αυτών ευρίσκεται η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος και η καταπολέμηση των ανθρώπινων αμαρτιών και παθών, με την χαλαρωτική επίδραση των ανθρώπινων αδυναμιών. Μέσα από αυτό το εσωτερικό έργο ο μοναχός πλησιάζει στον Θεό. Αυτός είναι και ο λόγος γιατί πρέπει να υπάρχουν τα μοναστήρια για να ενασκούνται οι μοναχοί σύμφωνα με το νόμο του Θεού. Και παρόλο που μπορεί να συμβούν πτώσεις, διότι και οι μοναχοί κάνουν αμαρτίες, όμως ένας μοναχός ξεχωρίζει για την αφοσίωσή του στον Κύριο και την επιθυμία να διατηρήσει την καθαρότητα. Και εν συνεχεία μέσα από αυτό το μοναχικό αγώνα η δύναμη του μοναχικού έργου απλώνεται και καλύπτει τον κόσμο ολόκληρο.

Ακόμα ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλος έκανε αναφορά στον αγώνα του Οσίου Κούκσα του Θαυματουργού, ο οποίος τα τελευταία χρόνια της επίγειας του ζωής έμεινε στην Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Ο Πατριάρχης εξέφρασε τις ευγνώμονες ευχαριστίες στο Σεβασμιώτατο κ. Αγαθάγγελο για τα έργα, τα οποία τελέσθηκαν στην Ιερά Μονή, η οποία σύμφωνα με την ομολογία του, άλλαξε δραστικά την εσωτερική της μορφή, αποκτώντας νέα οικοδομήματα και παρατήματα, έχοντας καταστήσει ακόμα πιο περικαλλής.

Ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ευχήθηκε στον κ. Αγαθάγγελο, στον κ. Αλέξιο, σε όλους όσοι επιτελούν τους αγώνες τους στη Μονή και σε όλους τους πιστούς τη βοήθεια του Θεού. Ο Θεός, σύμφωνα με τον Πατριάρχη, θα διαφυλάξει όλους, όσοι παραμένουν πιστοί, αγαπούν την Εκκλησία και δια της συμμετοχής στο βίο της Εκκλησίας πλησιάζει προς Αυτό.

* * *
Το 1814 ο Μητροπολίτης Κιέβου και Γκαλιτσίας Γαβριήλ Μπανουλέσκου Μποντίνι, Έξαρχος Μολδοβλαχίας ίδρυσε στο οικόπεδο, το οποίο του προσέφεραν στην Οδησσό, το Αρχιερατικό Μετόχιο της επαρχίας Κισινιόφ. Μετά από δέκα χρόνια μετατράπηκε στην Ιερά ανδρώα Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Το 1825 ανεγέρθη πέτρινο Καθολικό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το 1834 ένας άλλος ναός της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής με καμπαναριό. Αργότερα ο τελευταίος Ναός επανεγκαινιάστηκε και αφιερώθηκε στην Κοίμηση της Θεοτόκου διότι μετά το 1936 ο πρώτος ναός καταστράφηκε. Το 1834 χτίστηκε ένα τρίτος ναός του Αγίου Νικολάου και γύρω στο 1920 από την ανατολική πλευρά του Ναού προσετέθη ένα οικοδόμημα με κελιά των μοναχών. Το 1988 χτίστηκε ο τρούλος και το καμπαναριό.
Το 1922 στα πλαίσια της εκστρατείας για την κατάσχεση των εκκλησιαστικών κειμηλίων οι μοναστηριακή περιουσία κατασχέθηκε και αργότερα ο Ναός της Κοιμήσεως καταστράφηκε ως αποτέλεσμα έκρηξης.
Η αναστήλωση της Ιεράς Μονής άρχισε το 1944. Το 1946 την επισκέφθηκε ο Πατριάρχης Αλέξιος Α΄ και έκτοτε στην Μονή στεγάζεται η Πατριαρχική θερινή κατοικία. Εδώ έμειναν φιλοξενούμενοι Πατριάρχες Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και άλλοι επίσημοι.
Το 1961 στις πρώην εγκαταστάσεις του μοναστηριακού ξενώνα φιλοξενήθηκε η Ιερατική Σχολή της Οδησσού και το 1965 εδώ μεταφέρθηκε η κατοικία του οικείου Ποιμενάρχη της Οδησσού, ο οποίος είναι και Ηγούμενος της Μονής.
Το 1967 μέσα στα θερινά δώματα της Πατριαρχικής κατοικία εγκαινιάστηκε παρεκκλήσι των Αγίων Σεργίου και Νήκωνος Ραντονέζ.
Πίσω από το Καθολικό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και αριστερά από το μοναστηριακό κοιμητήριο ανεγέρθη ο Ιερός Ναός της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής χωρητικότητας 3000 πιστών.
Στις 24 Δεκεμβρίου 1964 στην Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ολοκλήρωσε την επίγεια του πορεία ο μεγαλόσχημος ηγούμενος Κούκσας Βελίτσκο. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1994 πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των λειψάνων του και στις 4 Οκτωβρίου με την απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ο μεγαλόσχημος ηγούμενος Κούκσας κατατάχθηκε στη χορεία των Αγίων ως τοπικός άγιος. Τα Ιερά Λείψανά του φυλάσσονται στη Μονή.
Να αναφερθεί ότι ανάμεσα στα κειμήλια της Μονής συγκαταλέγονται ένα τεμάχιο του χιτώνα του Κυρίου, ένα τεμάχιο του χιτώνα της Παναγίας, το πέλμα του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου, ένα μέρος των ιερών λειψάνων του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά, του Αγίου Πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος και Ιαματικού Παντελεήμονος, της Αγίας Θεομήτορος Άννης καθώς και πολλών άλλων αγίων και μια εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας.