Στα πλαίσια της εβδομαδιαίας τηλεοπτικής εκπομπής «Εκκλησία και κόσμος», στις 13 Φεβρουαρίου του 2010, ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες του εκκλησιαστικού ημερολογίου και απάντησε στις ερωτήσεις σχετικά με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Στην ερώτηση, μήπως η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να καταργήσει μερικές νηστείες, ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίων απάντησε, ότι «μπορούμε να αρχίσουμε να καταργούμε τα πάντα και τότε θα γίνει αυτό, το οποίο διαπιστώνουμε ήδη σε πολλές ρωμαιοκαθολικές και ειδικά προτεσταντικές κοινότητες στη Δύση, όπου δεν υπάρχουν ουσιαστικά ούτε οι ασκητικοί κανόνες, ούτε οι νηστείες και ούτε η περίοδος προετοιμασίας για τον εορτασμό του Πάσχα και των Χριστουγέννων, η οποία προϋποθέτει την αποχή από ορισμένα τρόφιμα. Βεβαίως, οι Ρωμαιοκαθολικοί έχουν και το Advent (ημέρες που προηγούνται της εορτής των Χριστουγέννων) και τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αλλά οι πιστοί ουσιαστικά δεν πρέπει να περιορίζονται σε τίποτε».

Επίσης ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ πρόσθεσε: «Εμείς θεωρούμε απολύτως απαραίτητη την τήρηση της θεσπισμένης από την Εκκλησία αρχαίας παράδοσης, σύμφωνα με την οποία πριν τις μεγάλες εορτές υπάρχουν περίοδοι προετοιμασίας, και για αυτό το λόγο η Εκκλησία δεν πρέπει να καταργήσει τις νηστείες. Άλλο είναι, το εάν ο κάθε χριστιανός σε προσωπικό επίπεδο, κατόπιν συμβουλής με τον πνευματικό του, μπορεί να κρίνει, κατά πόσο αυστηρά δύναται να εφαρμόσει τους κανόνες της νηστείας».

Στην ερώτηση των τηλεθεατών, πως πρέπει κανείς να κάνει αυστηρή νηστεία, εάν δεν μπορεί να το κάνει για λόγους υγείας, ο Μητροπολίτης Ιλαρίων συμβούλευσε ώστε όλες αυτές οι ερωτήσεις να συζητηθούν με τον πνευματικό ή τον εφημέριο. «Η νηστεία θεσπίστηκε για τους υγιείς. Η αρρώστια καθεαυτή είναι νηστεία, διότι συνήθως ένας ασθενής πρέπει να απέχει από πολλά είδη τροφίμων και γενικώς να περιορίζεται με κάθε τρόπο. Ένας ασθενής δεν νιώθει καλά, και αυτό μόνο είναι μια δοκιμασία και μια ιδιότυπη άσκηση. Η νηστεία είναι για τους υγιείς, ώστε να ενισχυθούν πνευματικά και σωματικά, και όχι για να τους καταστήσει ασθενείς και αδύνατους».

Σχετικά με το θέμα της αυστηρής αποχής από τα αρτύσιμα σε περίπτωση της μεταλήψεως σε εβδομαδιαία βάση, ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ τόνισε ότι «αυτή είναι μια ερώτηση, στην οποία η Εκκλησία έχει ακόμα να απαντήσει επίσημα». «Θεωρώ ότι εάν ο άνθρωπος μεταλαμβάνει κάθε Κυριακή, τότε δεν πρέπει να νηστεύει κάθε Σάββατο, τουλάχιστον επειδή η νηστεία του Σαββάτου έρχεται σε αντίθεση με τα αρχαία κανονικά θεσπίσματα. Οι νηστίσιμες μέρες, εάν δεν κάνουμε λόγο για τις πολυήμερες νηστείες, είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή».

«Η παράδοση της ευχαριστιακής νηστείας πριν της Θείας Μετάληψης διαμορφώθηκε στη Ρωσία, και σε αυτή οφείλεται η πολύ σπάνια προσέλευση των ανθρώπων στη Θεία Κοινωνία τον 18 και τον 19 αι. Ουσιαστικά, οι άνθρωποι μετέλαβαν μόνο τις νηστείες, δηλαδή τέσσερις φορές το χρόνο, και οι ορισμένοι κοινωνούσαν ακόμα μόνο τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Είναι, φυσικά, εντελώς εσφαλμένη πρακτική, η οποία σήμερα, δόξα τω Θεώ, δεν εφαρμόζεται σχεδόν πουθενά. Οι άνθρωποι στις μέρες μας κοινωνούν πιο τακτικά, αλλά η ερώτηση σχετικά με το εάν χρειάζεται η ευχαριστιακή νηστεία, και σε περίπτωση της καταφατικής απάντησης, πόσες μέρες πρέπει να νηστεύουν, μένει ανοικτή», είπε εν κατακλείδι ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ.