Ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Αρχιεπίσκοπος Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίων προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας στις 14 Ιανουαρίου του 2010, την ημέρα μνήμης του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου και της Περιτομής του Κυρίου, στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδας στην Ιερά Γυναικεία Μονή Αγίας Τριάδας και Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ στο Ντιβέγιεβο.

Επίσης συλλειτούργησαν ο Αρχιεπίσκοπος Νίζνι Νόβγκοροντ και Αρζαμάς κ. Γεώργιος και κληρικοί της μητροπόλεως Νίζνι Νόβγκοροντ. Ακόμα παρέστησαν προσευχόμενοι η Γερόντισσα Σεργία με τις αδελφές τις Μονής, όπως και οι πολυάριθμοι προσκυνητές που ήρθαν να τιμήσουν την ημέρα μνήμης του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ στις 15 Ιανουαρίου.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ κήρυξε το Θείο λόγο και συγκεκριμένα αναφέρθηκε στο βίο του Βασιλείου του Μεγάλου.

«Ο Μέγας Βασίλειος έζησε μια σύντομη ζωή, σύμφωνα με τα ανθρώπινα δεδομένα, ήταν μόλις 49 ετών, αλλά άφησε στην ιστορία της Εκκλησίας ανεξάλειπτα τα ίχνη του. Και αυτό οφείλεται όχι μόνο στην αρχιερατική του διακονία και την ισχυρή του προστασία της ορθόδοξης πίστης, αλλά και στα συγγραφικά του έργα, τα οποία πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί ακολουθούν να διαβάζουν μέχρι σήμερα, αντλούμενοι τη θεία σοφία και την ηθική και ασκητική διδασκαλία», τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων.

Ακόμα πρόσθεσε ότι ο Μέγας Βασίλειος ήταν εκείνος ο οποίος έλεγχε την αίρεση των αρειανών χωρίς να φοβάται για τη ζωή του και για την ευημερία του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του ήθους του Αγίου αποτελεί η γνωστή από το βίο του περίπτωση ενός δυνάστη, ο οποίος προσπάθησε να πείσει τον Βασίλειο να ασπαστεί την αρειανή διδασκαλία, αλλά έλαβε απάντηση ότι η Θεία δικαιοσύνη και η εκκλησιαστική αλήθεια είναι πάνω από κάθε ανθρώπινη δικαιοσύνη. Όταν ο άρχοντας αυτός απείλησε με την αφαίρεση της περιουσίας, την εξορία και ακόμα με το θάνατο ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι είναι ελεύθερος να πράξει όλα αυτά, τα οποία μάλιστα δεν τον φοβίζουν. Τότε ο δυνάστης αυτός είπε με έκπληξη ότι κάνεις δεν του μίλησε ποτέ με ένα παρόμοιο θάρρος και άκουσε: «Αυτό σημαίνει ότι δεν συναντήθηκες ποτέ με ένα Αρχιερέα».

Ο άνθρωπος αυτός, πρόσθεσε ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίων, τους χαλεπούς εκείνους χρόνους όταν η Εκκλησία μαστίζετο από την αρειανική αίρεση, προστάτευσε την γνήσια ορθόδοξη διδασκαλία δια του λόγου, της ζωής και του θανάτου του. Κοιμήθηκε λίγο πριν τη σύγκληση της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου από την οποία θεωρείτο μια από τις μεγαλύτερες μορφές της θεολογίας.

Η απόφαση της Συνόδου αυτής, δια της οποίας κατανικήθηκε οριστικά η αρειανική αίρεση και η ενισχύθηκε η ορθόδοξη ομολογία της πίστεως οφείλεται στα έργα του Μεγάλου Βασιλείου καθώς και του φίλου και συνεργάτη του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου.

«Έχουν περάσει πολλούς αιώνες από τότε, και για κάποιο αυτά τα γεγονότα μπορούν να φανούν μακρινά, όμως δεν είναι μακρινά, διότι σε όλες τις εποχές η Εκκλησία προστάτευσε τη διδασκαλία της δια του αίματος και μαρτυρικού αγώνα των αγίων ιεραρχών, ομολογητών και οσίων», ανέφερε ο Ιεράρχης.

Επίσης ο Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων αναφέρθηκε στην ιστορία της Ιεράς Μονής Ντιβγιέεβο όπου κατοπτρίζονται πολλά τραγικά γεγονότα της ιστορίας της Ρωσικής Εκκλησίας. Αυτή η Μονή, η οποία οικοδομήθηκε χάρη στις προσευχές και τα έργα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ τον ΙΘ΄ αι., λεηλατήθηκε και βεβηλώθηκε από του άθεους μετά το 1917 για να καταλήξει σε τόπο ερημώσεως. Όμως την δεκαετία του ΄90 του περασμένου αιώνα η μοναχική ζωή αποκαταστάθηκε και άκμασε χάρη στους αγώνες εκατοντάδων αδελφών, που εξακολουθούν να εργάζονται εδώ μέχρι σήμερα.

«Σήμερα αποκαταστάθηκαν όχι μόνο οι τοίχοι του μοναστηριού, αλλά αναγεννήθηκε το πνεύμα της Μονής του Ντιβγιέεβο, διότι καμία εκκλησιαστική ευπρέπεια αλλά ούτε οι τοίχοι δε μας βοηθούν εάν οι Ναοί δεν θα γεμίσουν από πιστούς, εάν οι Μονές δε θα γεμίσουν από μοναχούς και μοναχές, οι οποίοι με φόβο Θεού θα εφαρμόζουν τις θείες εντολές και θα ζουν τη μοναχική τους ζωή, φωτίζοντας τον κόσμο γύρω τους, φωτίζοντας την κοινωνία και το λαό μας».

Σε ανάμνηση της επίσκεψης τους στη Μόνη ο Αρχιεπίσκοπος Ιλαρίων προσέφερε στον Αρχιεπίσκοπο Γεώργιο και στη Γερόντισσα Σεργία το βιβλίου το «Πατριάρχης Κύριλλος: η ζωή και κοσμοθεωρία του».