Στα πλαίσια της συνέντευξης τύπου, την οποία παραχώρησε στα γραφεία του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας στις 25 Νοεμβρίου του 2010, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας άγγιξε και το θέμα της πορείας της Αυτόνομης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κίνας.

Ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι φέτος συμπληρώθηκαν 325 χρόνια της Ορθοδοξίας στην Κίνα. Η ιστορία της ξεκινάει με την αιχμαλωσία των Κοζάκων του φρούριου Αλμπαζίν από τους Κινέζους. Μαζί με τους Κοζάκους στην Κίνα έφτασε και Ρώσος ιερέας Μάξιμος Λεόντιεφ. Από το 1713 στην Κίνα δραστηριοποιείται η Ρωσική Πνευματική Ιεραποστολή, η οποία λειτουργούσε επίσης και ως διπλωματική αντιπροσωπεία της Ρωσίας. Η Ιεραποστολή λειτουργούσε ακόμα και στο 20 αιώνα, και με βάση αυτής δημιουργήθηκε το 1957 η Αυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία της Κίνας. Όμως στα χρόνια της «πολιτιστικής επανάστασης» στην Κίνα δεν έμεινε σχεδόν τίποτε από αυτήν, ενώ πολλοί Ιεροί Ναοί, οι οποίοι χτίστηκαν πριν, είτε καταστράφηκαν, είτε προσαρμόστηκαν για άλλες χρήσεις. Με την πολιτική μεταρρυθμίσεων και της ανοιχτότητας, που κηρύχθηκε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, οι αρχές άνοιξαν τον Ιερό Ναό της Αγίας Σκέπης στο Χαρνπίν και στη συνέχεια άλλους ναούς σε διάφορες πόλεις της Κίνας. «Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία  όλα αυτά τα χρόνια δεν έπαυσε να φροντίζει τους Ορθοδόξους πιστούς της Κίνας, παρόλο που αυτό δεν ήταν πάντοτε εύκολο», τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ.

Αυτή τη στιγμή η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κίνας  έχει μόνο δυο ιερείς Κινέζοι, και μάλιστα υπέργηροι, δηλαδή ένας είναι 87, και ο άλλος 83 χρονών.

Σύμφωνα με τον Ιεράρχη χάρη στις πολύχρονες προσπάθειες του προκατόχου του στη θέση του Προέδρου του Τμήματος και νυν Πατριάρχη Κυρίλλου, συνάφθηκαν σταθερές επαφές μεταξύ του ΤΕΕΣ και της Κρατικής Διεύθυνσης για θρησκευτικές υποθέσεις της Κίνας.

Ο Σεβασμιώτατος κ. Ιλαρίωνας ενημέρωσε τους δημοσιογράφους για την περσινή του επίσκεψη στην Κίνα και τις συναντήσεις με εκπροσώπους των κινεζικών αρχών, στα πλαίσια των οποίων επιτεύχθηκε η εκπόνηση των κειμένων των δυο μνημονίων που υπογράφηκαν πρόσφατα. Το πρώτο μνημόνιο έχει μορφή της συμφωνίας πλαισίου για συνεργασία μεταξύ της Κρατικής Διεύθυνσης για θρησκευτικές υποθέσεις της Κίνας και του Συμβουλίου για συνεργασία με θρησκευτικούς οργανισμούς παρά τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το δεύτερο μνημόνιο προσφέρει δυνατότητα σπουδών στους Κινέζους φοιτητές στις θεολογικές σχολές της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον κ. Ιλαρίωνα πρόκειται για θετικές εξελίξεις στο θέμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Κίνα.

Ερωτηθείς για προοπτικές ανάπτυξης της Ορθοδοξίας στην Κίνα, όπου παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον για τον χριστιανισμό και παρά την πλούσια ιστορία της παρουσίας της τυγχάνει όμως σχεδόν άγνωστη για τους Κινέζους, ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας ανέφερε ότι ο κατάλογος των πέντε αναγνωρισμένων επισήμως θρησκειών της Κίνας δεν περιλαμβάνει την Ορθοδοξία εξαιτίας μικρού αριθμού των οπαδών της, ωστόσο οι Ορθόδοξοι πιστοί μένουν σε όλη την έκταση της χώρας. Είναι και απόγονοι των Ρώσων, και Κινέζοι, οι οποίοι παρέμειναν Ορθόδοξοι στη διάρκεια των πολλών δεκαετιών πριν ακόμα την εποχή της «πολιτιστικής επανάστασης». Ο σκοπός μας είναι η διαποίμανση αυτών των πιστών.

«Είναι πολύ σημαντικό ώστε σ΄εκείνες τις ενορίες, που είναι επίσημα εν ενεργεία, να υπηρετούν κληρικοί, οι οποίες πριν να μπορέσουν να πάρουν πτυχία των θεολογικών σχολών της Εκκλησίας μας», τόνισε ο Ιεράρχης.

Αναπτύσσοντας το θέμα ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ μοιράστηκε τις εντυπώσεις του από την επίσκεψη στο Ναό του Χαρμπίν, ο οποίος παραμένει αλειτούργητος για περισσότερα από δέκα χρόνια. Ο κ. Ιλαρίωνας εξέφρασε την ελπίδα ότι χάρη στη συνεργασία με την Κρατική Διεύθυνση για θρησκευτικές υποθέσεις της Κίνας αυτό καθώς και άλλα θέματα θα ρυθμισθούν καταλλήλως, ώστε στις ορθόδοξες ενορίες της χώρας να αποκατασταθεί η κανονική λειτουργική ζωή.

Επίσης ο Πρόεδρο του ΤΕΕΣ επεσήμανε το ιδιαίτερο καθεστώς του Ναού στο χώρο της Ρωσικής Πρεσβείας, όπου δεν υπάρχει πρόσβαση του κοινού, αλλά εκκλησιάζονται μόνοι οι υπάλληλοι της Πρεσβείας και οι προσκεκλημένοι τους από άλλες διπλωματικές αντιπροσωπείες.

Ακόμα αναφέρθηκε μετ΄ευγνωμοσύνης στη συμφωνία, η οποία συνάφθηκε με την Διεύθυνση για θρησκευτικές υποθέσεις της Σαγκάης, στα πλαίσια της οποία καθ΄ όλη τη διάρκεια της λειτουργία της έκθεσης EKSPO – 2010 ανανεώθηκε και η λειτουργία του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου, ο οποίος χτίστηκε από Αποδήμους Ρώσους.

Τέλος, ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας παρουσίασε στους παρόντες το βιβλίο για την Ορθοδοξία στην Κίνα, το οποίο κυκλοφόρησε με αφορμή την 325η επέτειο της Ορθοδοξίας στη χώρα αυτή. Το βιβλίο προλογίζει ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος. Η έκδοση ετοιμάστηκε από το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο της Άπω Ανατολής της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και με υποστήριξη του ρωσοκινεζικού Επιχειρηματικού Συμβουλείου και του ομίλου εταιρειών «Sintez».

Καλύπτει ολόκληρη την περίοδο της παρουσίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Κίνα από το 1685 και περιλαμβάνει φωτογραφικά αντίγραφα πολύτιμων αρχειακών υλικών και σπάνιες φωτογραφίες.